راهنمای کامل لیزر موهای زائد و لیزر پوست در سال ۱۴۰۴

با پیشرفت‌های علمی و تکنولوژی، روش‌های زیبایی هم دستخوش تغییرات گسترده‌ای شده‌اند. یکی از این روش‌های نوین که امروزه جایگاه ویژه‌ای در پزشکی زیبایی پیدا کرده، استفاده از دستگاه‌های لیزر است که توانایی بالایی در درمان مشکلات پوستی، حذف موهای زائد، کاهش چین و چروک، جوانسازی پوست، پاک کردن خالکوبی، رفع ضایعات عروقی و حتی بهبود لک دارند؛ اما برای گرفتن نتیجه مناسب، باید شناخت درستی از نوع لیزر، نحوه عملکرد آن و همچنین مراقبت‌های قبل و بعد از درمان لیزر داشته باشیم.

در این راهنما، سعی شده اطلاعات مفیدی درباره لیزرهای رایج در حوزه زیبایی 1404 ارائه شود؛ اطلاعاتی که نه‌تنها برای پزشکان و اپراتورها مفید است، بلکه به افرادی که قصد انجام این درمان‌ها را دارند نیز کمک می‌کند تا آگاهانه‌تر تصمیم بگیرند.

لیزر چیست؟

عبارت «لیزر» مخفف «تقویت نور به وسیله تابش تحریک‌شده» است. لیزر دارای ویژگی‌های خاصی است که آن را از دیگر منابع نور متمایز می‌کند؛ چون نورهای دیگر حالت پراکنده دارد؛ اما لیزر فقط در یک طول موج نوری قرار دارد که سطح انرژی و منبع را متمرکز و دقیقاً در یک نقطه قرار می دهد:

• تک‌رنگ بودن: لیزر فقط یک طول موج خاص دارد.
• هم‌راستا بودن: پرتوهای لیزر در یک مسیر مستقیم حرکت می‌کنند.
• هماهنگی: امواج نور لیزر هم‌فاز هستند.

در مقابل، دستگاه‌های نور پالسی شدید (IPL) نوری با طیف گسترده و غیرمتمرکز تولید می‌کند. از این رو، شدت نور در IPL نسبت به لیزر کمتر است و قدرت نفوذ آن نیز محدودتر است که در بعضی کلینیک ها به آن می گویند، لیزر برای رفع موهای زائد که متقاضی باید توجه کند؛ چون ممکن است نتیجه موردنظر را دریافت نکند و خطر سوختگی در این نوع دستگاه ها وجود دارد که باید به مراکزی معتبر رجوع کرد.

برای آشنایی با مراکز معتبر برای لیزرهای موهای زائد و درمانی در ایران به سلامت کارت مراجعه کنید.

لیزر موهای زائد چگونه عمل می‌کند؟

رنگدانه تیره مو که حاوی ملانین است، نور لیزر را جذب می کند و گرم می شود و سپس این گرما به سمت ساقه مو ارسال شده و به سمت سلول های زائد فولیکول مو که در عمق پوست نفوذ دارند و منبع اصلی تغذیه رشد مو هستند و در زیر اپیدرم قرار دارند و کارشان بازسازی و تولید فولیکول مو است- هدف قرار می‌دهند

لیزر این سلول های زایاست که با نور و گرمایی که حاصل می شود این سلول زایا را از بین می برد؛ لیزر موجب می شود که این سلول ها از بین بروند و موها دیگه قدرت نداشته رشد نداشته باشند و اگه بعضی از آن ها رشد کنند خیلی کم و نازک هستند که باز نیاز به انجام لیزر است تا این سلول ها از بین بروند.

فیلم گرافیکی از لیزر مو

لیزر موهای زائد برای چه نوع پوست هایی مناسب است؟

لیزر موهای زائد برای پوست های روشن با موهای تیره بهتر نتیجه می‌دهد. لیزر برای پوست های تیره تر بهتر عمل می کند و اگر لیزر درست انتخاب کرده باشیم و فرد متخصص مناسب و با تجربه برای لیزر انتخاب کرده باشیم و آگاه باشد که برای چه نوع پوستی از چه نوع لیزر و با چه طول موجی استفاده کند؛ چون وقتی لیزر دارد به پوست شما تابیده می‌شود

لیزر پوست به غیر از تأثیر بر روی ملانین مو بر ملانین پوست هم تأثیر دارد که اگر فرد ناشی و بی تجربه باشد خطر جذب گرمای انرژی لیزر بر روی پوست وجود دارد که موجب سوختگی می‌شود که برای افراد با پوست تیره حتماً باید لیزر از نوعی باشد که دستگاه خنک کننده هم داشته باشد.

به همین دلیل است که باید قبل از لیزر کامل نیاز است یک تست کوچک بر روی پوست شخص انجام شود.

مدل های دستگاه لیزر رفع موهای زائد

این لیزرها فولیکول مو را هدف قرار می‌دهند تا از رشد دوباره مو جلوگیری شود:

• لیزر الکساندرایت  با طول موج (755 nm) مناسب پوست‌های روشن
• لیزر دیود (810 nm) مناسب پوست‌های متوسط تا تیره
• لیزر Nd:YAG 1064nm مناسب پوست‌های تیره‌تر

معرفی انواع مختلف لیزر مو و پوست

لیزرهای زیبایی پوست و مو انواع مختلفی دارند که هر کدام برای هدف خاصی استفاده می‌شوند. لیزرهایی که برای درمان ضایعات پیگمانته خوش خیم مثل کک و مک به کار می روند از طریق هدف قرار دادن ملانین سطحی یا آب و همچنین برداشتن غیر انتخابی پیگمانتاسیون ها از طریق فرایند جوانسازی پوست عمل می کنند. لیزرهایی که برای رفع ضایعات پیگمانته به کار می روند و ملانین را هدف قرار می دهند شامل لیزرهایی با طول موج خاص با پالس بلند به کار می‌روند. شناخت نوع لیزر کمک می‌کند که بدانیم برای رفع چه مشکلی از کدام دستگاه باید استفاده کنیم. در حال حاضر لیزرها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

لیزرهای ابلیتیو (Ablative) و غیراِبلیتیو (Non-ablative)

لیزرهای فرکشنال (Fractionated) و غیر فرکشنال  (Non-fractionated)

تفاوت لیزرهای غیر تهاجمی فرکشنال و تهاجمی فراکشنال

لیزرهای غیر تهاجمی و غیر فراکشنال از اواخر دهه ۱۹۹۰ وارد بازار شدند و بیشتر برای بازسازی سطح پوست استفاده می‌شوند.

🌀 ویژگی های کلیدی:
 پرتو لیزر در قالب نقاط حرارتی ریز (microscopic treatment zones – MTZs) به لایه‌های میانی پوست نفوذ می‌کند، بدون آنکه کل اپیدرم رو تخریب کند.

⏳ دوره نقاهت: متوسط (۳–۵ روز)، اثرات هم در همین حدود است.

لیزرهای ابلیتیو فراکشنال  (Ablative Fractionated Lasers)

لیزرهای ابلیتیو فراکشنال به‌عنوان نسل جدیدی از لیزرهای جوان‌سازی پوست از سال ۲۰۰۷ به بازار عرضه شدند. این تکنولوژی با هدف کاهش عوارض ناشی از لیزرهای سنتی طراحی شده و توانسته است هم‌زمان با حفظ قدرت درمانی در بازسازی پوست، مدت زمان بهبودی و خطرات احتمالی را کاهش دهد. با این حال، هنوز احتمال بروز عوارضی مانند اسکار، تغییر رنگ پوست، و عفونت در این روش وجود دارد، هرچند در مقایسه با لیزرهای غیر فراکشنال، میزان این عوارض کمتر است.

کارایی لیزر فرکشنال

لیزرهای فرکشنال با هدف قرار دادن بخش‌های خاص از پوست به‌صورت میکروسکوپی عمل می‌کنند، به‌طوری که بین نواحی درمان‌شده پوست سالم باقی می‌ماند و این به ترمیم سریع‌تر پوست کمک می‌کند. این روش با حداقل آسیب، بهترین نتایج را به‌دست می‌دهد.

کاربردهای اصلی این لیزرها شامل:

• بهبود افتادگی و شلی پوست (Skin Laxity)
• درمان چروک‌ها (Rhytides)
• کاهش آثار ناشی از آسیب‌های نوری (Photodamage)
• بهبود اسکارهای آکنه و تغییرات رنگ‌دانه‌ای پوست

اگرچه اثر درمانی این لیزرها قابل توجه است؛ اما نیازمند دوره نقاهت متوسطی هستند و در برخی بیماران ممکن است عوارض خفیف تا متوسطی نیز مشاهده شود.

• لیزرهای غیر فرکشنال انرژی را به طور یکنواخت و کامل به تمام سطح پوست در ناحیه درمان‌شده می‌دهند.
• لیزرهای فرکشنال فقط بخشی از سطح پوست را درمان می‌کنند، به این معنی که در میان نقاط درمان‌شده، بخش‌هایی از پوست سالم باقی می‌ماند که به ترمیم سریع‌تر پوست کمک می‌کند.

یک مقایسه ساده برای درک این دو نوع لیزر، مانند تفاوت پیکسل‌ها در یک تصویر تلویزیونی است:

• لیزرهای غیر فرکشنال مانند این است که تمام پیکسل‌ها را درمان کنید.
• لیزرهای فرکشنال تنها درصدی از پیکسل‌ها را هدف قرار می‌دهند.

✅ ویژگی اصلی:
 این نوع لیزرها تأثیر ملایم‌تری روی پوست دارند. آن‌ها باعث آسیب کنترل‌شده در لایه میانی پوست (درم) می‌شوند و این آسیب باعث ساخت کلاژن جدید و بازسازی پوست می‌شود.

🧖‍♀️ نتایج:

• نتایج این لیزرها ملایم‌تر از لیزرهای تهاجمی مثل CO₂ یا اربیوم است.
• اما برای بیمارانی که دنبال تغییرات تدریجی با عوارض خیلی کم هستند، انتخاب مناسبی است.

🔵 مزایا:

• دوره نقاهت بسیار کوتاه فقط چند ساعت قرمزی پوست، بدون پوسته‌ریزی
• ریسک عوارض بسیار پایین
• مناسب برای پوست‌های تیره چون باعث تغییر رنگ پوست نمی‌شود

🔴 محدودیت:

• برای گرفتن نتیجه ملموس باید ۴ تا ۶ جلسه درمان انجام شود.
• تأثیرش بر چین‌وچروک‌های عمیق محدود است.
• بیشتر در حال حاضر برای درمان جوش (آکنه) کاربرد دارد.

لیزرهای ترکیبی از سال ۲۰۰۵ وارد بازار شدند و از جهت ایمنی، تأثیرگذاری و دوره نقاهت قابل‌قبول هستند

کاربردها:

• بهبود بافت پوست
• درمان چین و چروک‌های ملایم تا متوسط
• درمان جای جوش
• درمان لک‌های ناشی از نور خورشید و پیری
• حتی مناسب برای نواحی گردن، قفسه سینه و اندام‌ها

تفاوت لیزرهای ابلیتیو و غیراِبلیتیو

• لیزرهای ابلیتیو: به طور کامل بافت را تبخیر می‌کنند؛ بنابراین قوی‌تر و تهاجمی‌تر هستند.
• لیزرهای غیراِبلیتیو: به طور ملایم‌تری عمل می‌کنند و سطح پوست را بدون آسیب دست‌نخورده باقی می‌گذارند.

با این حال، لیزرهای ابلیتیو معمولاً دوره نقاهت طولانی‌تری دارند و ممکن است بهبودی سخت‌تری داشته باشند، اما نتایج چشمگیرتری را در درمان مشکلات پوستی ایجاد می‌کنند، مخصوصاً برای:

• چروک‌های شدید صورت
• تغییرات رنگ پوست (مانند لکه‌ها)
• بافت‌های ناهموار پوستی

برای افرادی که به دنبال بهبود ملایم‌تری در ظاهر پوست خود هستند و نمی‌خواهند با عوارض جانبی لیزرهای تهاجمی روبه‌رو شوند، لیزرهای غیراِبلیتیو گزینه مناسبی هستند. این نوع لیزرها، سطح اپیدرم را بدون آسیب دست‌نخورده باقی می‌گذارند و در عین حال به بازسازی لایه‌های زیرین پوست کمک می‌کنند.

لیزرهای غیراِبلیتیو می‌توانند:

• ظاهر چین و چروک‌های سطحی را کاهش دهند.
• بافت و رنگ پوست را بهبود بخشند.
• مشکلاتی مانند لکه‌های پوستی و تیرگی را درمان کنند.

در مقایسه با لیزرهای ابلیتیو، لیزرهای غیراِبلیتیو:

• ملایم‌تر هستند.
• زمان بهبودی بسیار کوتاهی دارند، یا حتی ممکن است نیازی به استراحت نباشد.
• اما نتایج آن‌ها معمولاً متوسط‌تر است و به تکرار جلسات نیاز دارند.

در نهایت، انتخاب بهترین نوع لیزر بستگی به نیاز خاص هر بیمار دارد.

نحوه فعالیت لیزرهای اَبلیتیو (تخریبی) غیر فراکشنال

در لیزرهای ابلیتیو غیر فراکشنال، لایه سطحی پوست به طور کامل برداشته می‌شود. این نوع لیزرها قوی‌ترین و مؤثرترین نتایج را در جوان‌سازی و بازسازی پوست دارند.

در این روش، لیزر با سرعت بالا مولکول‌های آب داخل پوست را گرم می‌کند. وقتی آب به بخار تبدیل می‌شود، سلول‌های پوستی بخار می‌شوند، که مشابه لایه‌برداری عمیق پوست است. این فرآیند باعث:

• تحریک تولید کلاژن
• سفت شدن لایه‌های پوست
• بهبود چین‌وچروک‌ها، آسیب‌های ناشی از نور آفتاب، و اسکارهای عمیق می‌شود.

در گذشته، این دستگاه‌ها عوارض جانبی زیادی داشتند، مانند:

• جای زخم‌های ماندگار
• بهبودی سخت و طولانی

اما در نسل جدید لیزرهای ابلیتیو، به‌ویژه لیزرهای فراکشنال ابلیتیو، میزان آسیب و عوارض به شدت کاهش یافته و دوران نقاهت نیز کوتاه‌تر شده است.

لیزرهای مختص درمان پوست های آسیب دیده

در ابتدا، کاربرد لیزر در پوست بیشتر محدود به سوزاندن و تبخیر بافت‌ها بود؛ اما در دهه ۱۹۸۰، با معرفی نظریه فتوترمولیز انتخابی، تحولی بزرگ در این زمینه ایجاد شد. طبق این نظریه، نور لیزر می‌تواند طوری تنظیم شود که تنها به هدف خاص (مثل رنگدانه یا رگ خونی) آسیب برساند، بدون اینکه بافت‌های اطراف آسیب ببینند. پیشرفت‌های بعدی در درمان‌های پوستی با لیزر بر پایه همین اصل قرار گرفته‌اند.

پیشرفت‌های اخیر باعث طراحی روش‌های ایمن‌تر و مؤثرتر برای درمان پوست شده است. یکی از این فناوری‌ها، سیستم‌های خنک‌کننده هستند که از آسیب به بافت‌های سالم اطراف جلوگیری می‌کنند و اجازه می‌دهند انرژی بیشتری به ناحیه هدف برسد. همچنین لیزرهای فرکشنال (تکه‌تکه) در لایه‌برداری پوست بهبود سریع‌تر با نتایج زیبایی بهتر را فراهم کرده‌اند.

در ادامه با معروف‌ترین و کاربردی‌ترین لیزرها آشنا می‌شویم:

• لیزر CO2: برای چین‌وچروک‌های عمیق و اسکار
• لیزر اربیوم: مناسب برای خطوط ریز و سفت‌سازی پوست
• لیزر پالس رنگی: مؤثر برای قرمزی پوست، مویرگ‌های شکسته و روزاسه
• لیزر فرکشنال: بهبود کلی پوست با زمان بهبودی کوتاه‌تر
• IPL نور پالسی شدید: برای لک‌ها و مشکلات رنگدانه‌ای، هرچند لیزر واقعی نیست

لیزرهای مختص جوان کننده پوست

یک مرور نظام‌مند بر روی انواع لیزرهایی که در حال حاضر برای جوان‌سازی پوست به کار می‌روند انجام شد. این سیستم‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

لیزرهای ابلیتیو (تخریبی): این لیزرها با انرژی بالا پوست را به‌طور کامل لایه‌برداری می‌کنند. از جمله معروف‌ترین این لیزرها می‌توان به لیزر CO₂ و لیزر اربیوم ایتریوم آلومینیوم گارنت (Er:YAG) اشاره کرد:
 لیزر دی‌اکسید کربن (CO₂): با انرژی بالا به صورت پالس‌دار یا اسکن‌شده که در طول موج 10,600 نانومتر عمل می‌کند.

 لیزر اربیوم: ایتریوم آلومینیوم گارنت لیزر Er:YAG  دارای طول‌موج ۲۹۴۰ نانومتر است که بسیار نزدیک به طول‌موج جذب آب در پوست است. این لیزر اثر ملایم‌تری دارد و به‌دلیل عمق نفوذ کمتر، آسیب کمتری به بافت‌های اطراف وارد می‌کند. در مقایسه با CO₂، این لیزر دارای دوره نقاهت کوتاه‌تر و عوارض کمتری است.
 همچنین سیستم‌هایی وجود دارند که هر دو طول موج 10,600 و 2,940 نانومتر را ترکیب می‌کنند که به آن‌ها لیزرهای ترکیبی می‌گویند.

لیزرهای غیر ابلیتیو (غیر تخریبی): این لیزرهای غیر تهاجمی و غیر فراکشنال با نفوذ به لایه‌های میانی پوست، باعث تحریک تولید کلاژن جدید می‌شوند. این لیزرها برای بهبود چین‌وچروک‌های سطحی، درمان لک‌ها و جوان‌سازی پوست بسیار مؤثر هستند. این نوع لیزرها دوره نقاهت کوتاه‌تری دارند و مناسب افرادی هستند که به دنبال بهبود ملایم‌تر و بدون عوارض زیاد می‌باشند.

• به‌طور غیرمستقیم و بدون تخریب سطح پوست، به لایه‌های عمقی پوست نفوذ می‌کنند. از جمله این لیزرها می‌توان به لیزر Nd:YAG  و دیود اشاره کرد:
   لیزر Q-switched نئودیمیوم:ایتریوم آلومینیوم گارنت (Nd:YAG) با طول موج 1,064 نانومتر،
   لیزر Nd:YAG با طول موج 1,320 نانومتر
   و لیزر دیودی با طول موج 1,450 نانومتر.

معرفی لیزرهای زیبایی

لیزرهای زیبایی انواع مختلفی دارند که هر کدوم برای هدف خاصی استفاده می‌شوند. این لیزرها، لایه‌ی سطحی پوست را برمی‌دارند تا پوست جدید و سالم‌تری جایگزین شود. معمولاً برای رفع مشکلات زیر استفاده می‌شوند:

• رفع چین و چروک‌های سطحی
• جای جوش
• لکه‌های پوستی

لیزر دی‌اکسید کربن  (CO₂) لایه‌بردار (Ablative)

یکی از پیشرفته‌ترین و مؤثرترین فناوری‌ها برای جوان‌سازی پوست است که توانسته به‌طور چشمگیری روند درمان‌های نوری را در دنیای زیبایی پوست تغییر دهد. این فناوری، انقلابی در روش‌های درمانی ایجاد کرده است و دقت آن نسبت به روش‌های سنتی مانند درم‌ابریژن و لایه‌برداری شیمیایی بسیار بیشتر است.

تاریخچه و تکامل لیزر CO₂

در نسل اول، لیزرهای CO₂ به‌صورت پیوسته (Continuous Wave) کار می‌کردند و با اینکه باعث بهبود پوست می‌شدند، اما عوارض جانبی مانند ایجاد زخم‌های نامطلوب داشتند. برای رفع این مشکل، لیزرهای CO₂ به‌صورت پالس‌های کوتاه (Short Pulse) طراحی شدند تا پزشک بتواند کنترل بیشتری بر مقدار و نوع بافتی که باید برداشته شود، داشته باشد. البته این لیزرها هنوز از نوع ابلیتیو بودند و نیاز به دوره نقاهت طولانی (حدود دو هفته) داشتند.

ویژگی‌های فنی لیزر  CO₂

 لیزر CO₂ طول‌موج ۱۰۶۰۰ نانومتر را ساطع می‌کند که به‌طور خاص توسط آب موجود در بافت‌های پوست جذب می‌شود. این لیزر به‌طور دقیق با پالس‌هایی کمتر از ۱ میلی‌ثانیه به بخار کردن بافت‌ها می‌پردازد، با این حال، آسیب به بافت‌های اطراف به حداقل می‌رسد و تنها حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ میکرومتر از بافت اطراف آسیب می‌بیند.

برای بهبود کنترل عمق تخریب بافت، مدل‌های جدید لیزر CO₂ با پالس‌های پرانرژی یا اسکن‌شده طراحی شده‌اند. این مدل‌ها به افزایش ایمنی و نتایج بهتر کمک می‌کنند.

تأثیر لیزر CO₂ بر پوست و چین‌وچروک‌ها

 یکی از مزایای اصلی لیزر CO₂ تحریک تولید کلاژن جدید در پوست است. این فرآیند باعث انقباض فوری بافت‌های پوست می‌شود و به‌طور طبیعی با تولید کلاژن جدید، چین‌وچروک‌ها و علائم پیری پوست بهبود می‌یابد. این تأثیر بیشتر در چین‌وچروک‌های سطحی، به‌ویژه در اطراف چشم‌ها و دهان، مشاهده می‌شود. همچنین، لیزر CO₂ برای درمان اسکارهای آکنه و جای زخم‌های عمیق و آتروفیک نیز بسیار مؤثر است.

انواع لیزر  CO₂

1. لیزر CO₂ پالس‌دار با توان بالا (مثل دستگاه UltraPulse): این نوع لیزر با پالس‌های سریع زیر ۱ میلی‌ثانیه عمل می‌کند. این لیزر می‌تواند دستی یا خودکار باشد و در درمان‌های پوستی به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود.
2. لیزر CO₂ اسکن‌شونده (پیوسته) (مثل دستگاه AcuPulse): این نوع لیزر بیشتر به‌صورت فرکشنال است و از سیستم کامپیوتری برای جلوگیری از درمان بیش از حد یک ناحیه استفاده می‌کند.

عوارض لیزر  CO₂:

کاهش دائمی رنگدانه‌های پوست (هیپوپیگمانتاسیون) به‌عنوان شایع‌ترین عارضه طولانی‌مدت شناخته می‌شود.

افزایش موقت یا دائمی رنگدانه‌ها (هیپرپیگمانتاسیون) نیز به‌طور نادر ممکن است رخ دهد.

 عوارض موقت شامل قرمزی، ورم، تاول و ترشح مایع هستند که معمولاً در عرض چند روز بهبود می‌یابند.

نتیجه‌گیری درمان با لیزر CO₂

 لیزر CO₂ قادر است چین‌وچروک‌ها را تا ۴۵٪ بهبود دهد. اگرچه برخی از بیماران ممکن است در دوره نقاهت درد، خون‌ریزی، و زخم‌های سطحی را تجربه کنند، اما اکثر عوارض به‌صورت موقت و قابل کنترل هستند. در برخی بیماران، احتمال بروز آکنه یا تغییر رنگ پوست وجود دارد، اما این عوارض نیز قابل مدیریت هستند.

در نهایت، این روش به‌طور قابل توجهی توانسته کیفیت پوست را بهبود بخشد و با حداقل عوارض جانبی نتایج بسیار خوبی را در جوان‌سازی پوست به ارمغان آورده است.

لیزر CO₂  (کربن دی اکسید) انرژی نوری با طول‌موج ۱۰۶۰۰ نانومتر استفاده می‌کند و به دلیل جذب بالا توسط آب موجود در بافت‌ها، به‌طور مؤثر بافت‌های آسیب‌دیده را تبخیر می‌کند. این لیزر برای درمان چین‌وچروک‌های سطحی، جای جوش و مشکلات پوستی ناشی از نور آفتاب بسیار مؤثر است.

در درمان‌های پوستی، لیزر CO₂ فرکشنال یکی از پرکاربردترین ابزار هاست که برای درمان مشکلات مختلف پوستی و جوان‌سازی استفاده می‌شود. این لیزر دارای طول موج ۱۰۶۰۰ نانومتر است و جذب‌کننده اصلی نور آن آب موجود در بافت‌های بدن است که تقریباً در همه قسمت‌های پوست یافت می‌شود. بنابراین، لیزر CO₂ می‌تواند با دقت و کارایی بالا عمل کند، بدون نیاز به هدف‌گذاری خاص.

کاربردهای لیزر CO₂ فرکشنال

لیزرeCO₂  فرکشنال برای درمان مشکلات مختلفی از جمله:

• چین‌وچروک
• اسکار (جای زخم و جوش)
• منافذ باز پوست
• ترک‌های پوستی
• زائده‌های خوش‌خیم پوستی

بسیار مؤثر است. با پیشرفت تکنولوژی، عوارض جانبی همچون آسیب حرارتی، درد حین درمان، خطر تغییر رنگ پوست یا ایجاد اسکار و قرمزی طولانی‌مدت کاهش یافته است.

مقایسه لیزرهای Er:YAG و CO₂

• از نظر اثربخشی کلی، لیزر Er:YAG عملکرد مشابهی با لیزر CO₂ دارد.
• با این حال، برخی از پزشکان معتقدند که لیزر CO₂ ممکن است مؤثرتر باشد، زیرا احتمالاً موجب سفت شدن بیشتر پوست می‌شود.
• لیزر Er:YAG نسبت به لیزر CO₂ عوارض کمتری دارد، به‌طور خاص:
  • تورم (ادم) کمتری پس از درمان مشاهده می‌شود.
  • دوره زخم و پوسته‌ریزی به طور کلی کوتاه‌تر است.

ترکیب لیزر CO₂ و  Er:YAG

پس از استفاده جداگانه از این دو تکنولوژی، پزشکان تصمیم گرفتند که هر دو را با هم ترکیب کنند تا از مزایای هر دو بهره‌برداری کنند. این نوع لیزر یکی از بهترین گزینه‌ها برای جوان‌سازی پوست است. البته، چون لیزر CO₂ یک روش نیمه‌تهاجمی است، تنظیم دقیق پارامترهای لیزر و دقت در انجام درمان بسیار مهم است تا نتایج بهینه حاصل شود و از عوارض جانبی جلوگیری گردد.

یافته‌های مطالعات:

• استفاده از لیزر Er:YAG  بعد از درمان با لیزر CO₂ باعث کاهش عوارض جانبی می‌شود، در حالی که نتایج در کاهش چروک‌ها تقریباً مشابه خواهد بود.
• استفاده از لیزر دوگانه (CO₂/Er:YAG) نتایج مشابهی با لیزر CO₂ به‌تنهایی به همراه دارد؛ اما با عوارض کمتر..

لیزر فتوترمولیز فرکشنال (جوانسازی پوست با ایجاد زخم)

این روش جوان‌سازی پوست با لیزر شامل ایجاد زخم‌های ریز و میکروسکوپی بر روی سطح پوست است. در این تکنیک، بین این زخم‌ها نواحی سالم از پوست باقی می‌ماند که موجب ترمیم سریع‌تر پوست می‌شود و باعث کاهش عوارض جانبی و کوتاه شدن دوره نقاهت می‌شود.

جوان‌سازی پوست با لیزر فرکشنال

جوان‌سازی پوست نه تنها یک فرآیند علمی است، بلکه یک هنر نیز به شمار می‌رود. هدف ما فقط درمان چین‌وچروک‌ها نیست، بلکه باید به تمام جنبه‌های زیبایی‌شناسی صورت فرد توجه کنیم. پژوهش‌های مختلف نیز نشان داده‌اند که لیزر فرکشنال می‌تواند نتایج چشمگیری در بهبود مشکلات پوستی به همراه داشته باشد.

مطالعات کلیدی و جایگزینی جراحی‌های زیبایی

یکی از بزرگ‌ترین مطالعات در این زمینه با ۴۳ هزار بیمار نشان داد که لیزر CO₂ می‌تواند به عنوان جایگزینی مناسب برای جراحی‌های زیبایی سنتی در درمان چین‌وچروک و جای جوش‌ها باشد. مهم‌ترین مزیت این روش، دقت بالا در تبخیر بافت آسیب‌دیده و عوارض جانبی کم آن است.

لیزرهای غیر لایه‌بردار (Non-Ablative)

برخلاف نوع قبلی، این لیزرها بدون آسیب‌زدن به سطح پوست، به لایه‌های عمیق‌تر نفوذ می‌کنند و باعث تحریک و کلاژن‌سازی می‌شوند.

کاربردهای لیزرهای غیر لایه بردار:

• جوانسازی پوست
• کاهش چروک‌های ریز
• بهبود بافت پوست

انواع رایج لیزر برای جوانسازی پوست:

• 1320nm, 1450nm
• 1550nm, 1540 nm معروف به Fraxel

 لیزرهای عروقی (برای درمان مشکلات عروقی پوست)

این نوع لیزرها برای رفع رگ‌های خونی سطحی، قرمزی پوست یا بیماری‌هایی مثل روزاسه کاربرد دارند.

انواع رایج لیزر برای رفع مشکلات عروقی پوست:

• KTP 532nm
• Pulsed Dye Laser 595 nm
• Nd:YAG (1064 nm)

لیزر ۱۳۱۹ نانومتر (Sciton Thermascan)

• این لیزر هم از نوع غیر تهاجمی است.
• طول موج ۱۳۱۹ نانومتر و برای چروک‌های سطحی، جوش، بافت پوست و یکنواختی رنگ پوست مؤثر است.
• روی سلول‌های فیبروبلاست در لایه‌ی درم اثر می‌گذارد و تولید کلاژن را افزایش می‌دهد.
• به خاطر فناوری خاصی به اسم LAPG، پرتوهای لیزر به‌صورت یکنواخت و غیرمتمرکز پخش می‌شوند و این کار باعث می‌شود هیچ نقطه‌ای از پوست بیش از حد داغ شود و عوارض به حداقل برساند.

لیزر  ۱۳۲۰ نانومتر  Nd:YAG (CoolTouch، Alma Harmony)

• این لیزر، اولین لیزر غیر تهاجمی بود که وارد بازار شد.
• به‌جای آسیب زدن به سطح پوست، انرژی خودش رو به لایه‌ی درم منتقل می‌کند تا کلاژن‌سازی رو فعال کند.
• آب موجود در پوست این طول موج رو جذب می‌کند، بدون آنکه به ملانین (رنگ‌دانه‌ها) یا هموگلوبین (رگ‌ها) آسیبی بزند.
• به همین خاطر، برای انواع پوست‌ها از نوع I تا VI کاملاً ایمن است و تغییر رنگ ایجاد نمی‌کند.

📌  این لیزر باعث فعال شدن فیبروبلاست‌ها می‌شود و تولید دو ماده‌ی کلیدی رو افزایش می‌دهد:

• bFGF فاکتور رشد فیبروبلاستی (bFGF)
• تنظیم‌کننده رشد سلولی (TGF-β1)

🔹 ادامه لیزرهای غیر تهاجمی (Non Ablative)

✅ لیزر ۱۴۵۰ نانومتر دیود (Candela Smoothbeam)

• برای درمان آکنه التهابی و جای جوش (اسکار) مؤثر است.
• با آسیب جزئی به غدد چربی، ترشح چربی (سبوم) رو کاهش می‌دهد.
• نسبت به لیزر ۱۳۲۰ نانومتر Nd:YAG، نتایج بهتری در درمان اسکار آکنه نشان داد.
• بدون آسیب به اپیدرم کار می‌کند، بنابراین دوره نقاهت خیلی کوتاهی دارد (فقط کمی قرمزی یا تورم).
• حتی در بیماران با پوست تیره (نوع IV و V) هم باعث تغییر رنگ دائمی نمی‌شه.
• نتایج در بهبود چین و چروک‌ها معمولی یا محدود بوده.

✅ لیزرهای ۱۵۴۰ و ۱۵۵۰ نانومتر (Erbium Glass)

• برندها: Palomar StarLux 1540 Solta Fraxel Re:store
• مخصوص درمان جای جوش، خطوط سطحی، آسیب نور خورشید
• همراه با لیزر ۱۹۲۷ نانومتر Thulium Fiber در سیستم Fraxel Re:store DUAL استفاده می‌شوند
• این ترکیب باعث درمان هم‌زمان لایه‌های سطحی و عمقی پوست می‌شود.

لیزرهای خانگی جدید

یکی از لیزرهای فرکشنال خانگی که هنوز تاییدیه FDA برای جوانسازی پوست دریافت نکرده، لیزر ۱۴۳۵ نانومتری است که با اسکنر پرسرعت، ستون‌های میکروسکوپی تا عمق ۲۰۰ میکرون ایجاد می‌کند (Solta؛ فیلیپس، هلند).
 در مطالعه‌ای روی ۸۰ فرد، دو بار درمان در هفته به مدت ۸ تا ۱۲ هفته روی صورت، گردن، قفسه سینه و بازوها انجام شد. ارزیابی‌ها، بهبود علائم فوتو ایجینگ را در بازه یک تا چهار هفته پس از پایان درمان نشان دادند.

ظهور چنین دستگاه‌هایی، تاکیدی است بر اهمیت افزایش ایمنی و اثربخشی در دستگاه‌های خانگی. این لیزرها ضمن فراهم کردن امکان استفاده در خانه، بهبود قابل‌توجهی در چروک‌ها و آسیب‌های نوری ایجاد می‌کنند.

لیزر فرکشنال غیر تخریبی (LSR)، تحولی اساسی در پزشکی لیزر ایجاد کرده است.
 این روش اکنون به‌عنوان گزینه‌ای برتر در درمان آسیب‌های نوری پوست، چین‌وچروک‌ها و اسکارهای آکنه شناخته می‌شود.
 درک بهتر از رابطه بین عمق نفوذ، میزان کواگولاسیون حرارتی و وسعت ابلیشن، می‌تواند به نتایج بهینه با حداقل عوارض جانبی منجر شود.

دستگاه‌های خانگی بازسازی پوست با لیزر فرکشنال

یکی از کاربردهای نوین در فناوری لیزر فرکشنال (Fractional LSR)، دستگاه‌های خانگی یا بدون نیاز به نسخه است که برای جوانسازی پوست از طریق نور (Photorejuvenation) طراحی شده‌اند.

نخستین نمونه‌ی این فناوری، لیزر دیودی فرکشنال غیر تخریبی با طول موج ۱۴۱۰ نانومتر، انرژی ۱۵ میلی‌ژول، و مدت‌زمان پالس ۱۰ میلی‌ثانیه است (با نام تجاری PaloVia Skin Renewing Laser، شرکت Palomar). این دستگاه، تأییدیه‌ی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) را برای کاهش خطوط و چروک‌های ظریف اطراف چشم‌ها کسب کرده است.

مطالعات بالینی اولیه

• در یک مطالعه‌ی آزمایشی اولیه با شرکت ۳۴ داوطلب، استفاده از دستگاه به‌صورت روزانه به‌مدت ۴ هفته، و سپس دو بار در هفته به‌مدت ۴ هفته ادامه یافت.
• در مطالعه‌ی دوم که روی ۹۰ داوطلب انجام شد، دستگاه به‌مدت ۴ هفته به‌صورت روزانه استفاده شد و سپس تا ۱۲ هفته دو بار در هفته ادامه پیدا کرد.

ارزیابی‌های کور توسط متخصصان نشان داد که در پایان مطالعه، ۷۹٪ از شرکت‌کنندگان دست‌کم یک درجه بهبود در چروک‌های صورت (rhytides) نشان دادند.

لایه‌برداری پوست با لیزر چیست؟

لایه‌برداری با لیزر یکی از روش‌های موثر برای بهبود ظاهر پوست است که می‌تواند به کاهش چین و چروک‌ها، لکه‌های ناشی از افزایش سن، جای جوش (اسکار آکنه) و دیگر نواقص پوستی کمک کند. این تکنیک به صاف‌تر و یکنواخت‌تر شدن پوست و رنگ آن می‌انجامد.

با این حال، چون دستگاه‌های مختلف لیزر هر کدام عملکردهای متفاوتی دارند، ممکن است هنگام انتخاب درمان مناسب سردرگمی پیش بیاید. جستجو در اینترنت و مواجهه با انواع دستگاه‌ها و روش‌های درمانی، می‌تواند تصمیم‌گیری را دشوار کند.

ما به شما توصیه می‌کنیم که قبل از هر تصمیمی، با اطلاعات کامل وارد این مسیر شوید. قبل از اینکه در حجم وسیع مطالب آنلاین غرق شوید، بهتر است کمی عقب بروید و نکات کلیدی درباره لایه‌برداری با لیزر که در ادامه شرح داده‌ایم، با دقت مطالعه کنید.

بهترین زمان برای لایه‌برداری پوست با لیزر

آیا می‌دانستید که فصل پاییز به عنوان «فصل لیزر» شناخته می‌شود؟ دلیل این نامگذاری این است که بعد از انجام برخی روش‌های لیزری، پوست ممکن است نسبت به نور خورشید حساس‌تر شود. به همین دلیل، بسیاری از متخصصان توصیه می‌کنند که لایه‌برداری با لیزر در فصل پاییز یا زمستان انجام شود، زمانی که روزها کوتاه‌تر هستند و بیشتر وقت خود را در محیط‌های بسته می‌گذرانید.

با این حال، در هر فصلی که تصمیم به انجام لیزر بگیرید، مراقبت‌های بعد از درمان بسیار مهم هستند. استفاده روزانه از ضدآفتاب با SPF 30 یا بالاتر الزامی است. همچنین در طول روز، باید ضدآفتاب را در صورت نیاز تمدید کنید. این مراقبت‌ها نه تنها به حفظ نتایج درمان کمک می‌کنند، بلکه از آسیب‌های پوستی، پیری زودرس و حتی سرطان پوست جلوگیری می‌کنند.

لایه‌برداری با لیزر برای پوست‌های روشن و تیره

یکی از باورهای غلط رایج این است که لایه‌برداری با لیزر فقط برای پوست‌های روشن مناسب است. در حالی که برخی لیزرها برای پوست‌های تیره‌تر ممکن است خطر آسیب‌های سلولی یا تغییر رنگ پوست را افزایش دهند، گزینه‌های ایمن برای لایه‌برداری با لیزر برای پوست‌های تیره‌تر نیز وجود دارد.

پاک کردن تاتو| حذف خالکوبی با لیزر

جهت برداشتن خالکوبی از لیزر Q_ Switched استفاده می شود که پالس های پر انرژی با پهنای طول مدت پالس بسیار کوتاه در حد نانوثانیه را تولید می کنند که با لرزش ذرات موجب شکسته شدن پیگمنت ها و برداشت آن ها می شود.

تأثیر فناوری‌های لیزر بر جوان‌سازی پوست

وجود این طیف گسترده از فناوری‌های لیزری به پزشکان این امکان را می‌دهد که درمانی مناسب با نیازها و شرایط خاص هر بیمار انتخاب کنند و بهترین نتیجه ممکن را به‌دست آورند.

در دنیای پویا و پیشرفته پوست و زیبایی، ورود فناوری‌های لیزری به‌طور بنیادین روش‌های جوان‌سازی پوست را دگرگون کرده است. در چند دهه اخیر، پیشرفت‌های چشمگیر در فناوری لیزر نه تنها ابزارهای درمانی جدیدی در جوان‌سازی پوست فراهم کرده، بلکه افق‌های تازه‌ای برای درمان بیماری‌های مختلف پوستی باز کرده است. دستگاه‌های لیزری که در ابتدا کاربردهای محدودی داشتند، امروزه با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و درک دقیق‌تری از فیزیولوژی پوست، به ابزارهایی بسیار دقیق و هدفمند تبدیل شده‌اند.

این تحولات امکان شخصی‌سازی درمان‌ها را به‌طور بی‌سابقه‌ای فراهم کرده و ایمنی بیماران را به‌طور چشمگیری افزایش داده است. لیزرها راهکارهایی کم‌تهاجمی برای جوان‌سازی پوست ارائه می‌دهند که دوره نقاهت را کاهش داده و نتایج فوق‌العاده‌ای را به ارمغان می‌آورد که پیش‌تر غیرممکن به نظر می‌رسید. این فناوری‌ها قادرند به‌طور مؤثری نیازهای مختلف بیماران را پوشش دهند؛ از لیزرهای ابلیتیو (Ablative) که لایه‌های سطحی پوست را برداشته و پوست تازه‌ای نمایان می‌کنند، تا لیزرهای فراکشنال غیرابلیتیو (Non-ablative Fractional) که با ایجاد انعقاد در بافت‌های عمقی، تولید کلاژن را تحریک کرده و بدون آسیب به سطح پوست، موجب سفتی آن می‌شوند.

علاوه بر این، لیزرهای فراکشنال با هدف قرار دادن نواحی میکروسکوپی از پوست، نتايج درمانی بهینه‌ای را با حداقل زمان بهبودی ایجاد می‌کنند. درک عمیق از مکانیسم‌های زیرساختی لیزر در جوان‌سازی پوست، مانند چگونگی تعامل طول‌موج‌های مختلف با بافت پوستی، پدیده فتوترمولیز انتخابی (Selective Photothermolysis) و واکنش ترمیمی بدن به آسیب حرارتی، برای دستیابی به نتایج مطلوب و ایمنی درمان بسیار حیاتی است.

رضایت بیماران

مطالعات موجود به‌طور مداوم بر سطح بالای رضایت بیماران تأکید دارند و نشان می‌دهند که درمان‌های لیزری تأثیر زیادی در بهبود وضعیت پوست و ارتقای کیفیت زندگی بیماران دارند. تقریباً تمامی مطالعات گزارش کرده‌اند که بیماران به دلیل بهبود قابل‌مشاهده در بافت پوست، کاهش چین‌وچروک، اسکار و مشکلات رنگدانه‌ای، رضایت بالایی از نتایج درمان‌ها داشته‌اند. این رضایت نه تنها به دستاوردهای زیبایی‌شناختی مرتبط است، بلکه به دوره نقاهت کوتاه، برای پوست‌های روشن‌تر، مانند افرادی که تبار آمریکایی، اسپانیایی یا آسیایی دارند، لایه‌برداری با لیزر اربیوم می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد که احتمال تغییر رنگ پوست را کاهش می‌دهد. اما برای افرادی که پوست تیره‌تری دارند، مانند پوست‌های قهوه‌ای یا سیاه، گزینه‌هایی مانند درمان‌های فرکانس رادیویی یا میکرونیدلینگ ممکن است مناسب‌تر باشد.

بهترین راه برای اطمینان از ایمنی و کارایی درمان، مراجعه به پزشکان و متخصصانی است که دانش کافی در این زمینه دارند و تجربه کار با افراد دارای پوست‌های مختلف را نیز دارند.

مراقبت‌های قبل و بعد از لیزر

لیزردرمانی فقط به زدن لیزر روی پوست محدود نمی‌شود. نتیجه‌ی خوب وقتی به دست میاد که بدانیم قبل و بعدش چه کارهایی باید انجام دهیم. رعایت همین نکات ساده می‌تواند تاثیر درمان رو چند برابر کند و از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

✅ مراقبت‌های قبل از لیزر:

1. ضدآفتاب فراموش نشود:
    از دو هفته قبل، استفاده منظم از ضدآفتاب با SPF بالا خیلی مهمه. آفتاب‌سوختگی می‌تواند خطر لیزر رو بیشتر کند.
2. برنزه نکنید:
    سولاریوم، آفتاب‌گرفتن یا کرم‌های برنزه‌کننده رو کنار بذارید. پوست برنزه شده حساس‌تره.
3. از مصرف کرم‌های لایه‌بردار خودداری کنید:
    مثل رتینول، هیدروکینون یا اسیدهای قوی. این موارد می‌توانند پوست را حساس‌تر کنند.
4. اپیلاسیون، وکس یا بند ممنوع:
    چون لیزر باید روی فولیکول سالم کار کند. فقط می‌توانید موها را با تیغ اصلاح کنید.
5. آرایش نکنید:
    در روز انجام لیزر، پوست باید کاملاً تمیز و بدون مواد آرایشی باشد.
6. مرتب از کرم مرطوب کننده استفاده کنید.

✅ مراقبت‌های بعد از لیزر:

1. قرار نگرفتن در معرض آفتاب:
    تا چند روز بعد از لیزر، از نور مستقیم آفتاب دوری کنید و همیشه ضدآفتاب بزنید.
2. از محصولات ملایم استفاده کنید:
    صابون‌های قوی، لایه‌بردارها یا تونرهای الکلی رو کنار بذارید.
3. از گرم شدن پوست جلوگیری کنید:
    حمام داغ، سونا، ورزش سنگین و دوش خیلی گرم تا ۲۴ تا ۴۸ ساعت ممنوع است.
4. خنک‌سازی ناحیه درمان شده:
    در صورت التهاب، استفاده از کمپرس سرد (نه یخ مستقیم) کمک زیادی می‌کند.

پوست رو دستکاری نکنید:
 اگه پوست پوسته داد یا کمی زخم شد، بهش دست نزنید. اجازه بدهید خودش ترمیم شود.

پس از انجام لیزر/نور درمانی چه انتظاری می توانم داشته باشم؟

• بیماران ممکن است تا چند هفته پس از عمل هیچ تغییر قابل توجهی را مشاهده نکنند. سایر مسائل بعد از عمل عبارتند از:
• ناحیه تحت درمان ممکن است به مدت چهار تا هشت ساعت پس از درمان صورتی یا قرمز باشد.
• احساس سوزش خفیف، شبیه به آفتاب سوختگی خفیف در ناحیه تحت درمان. این احساس معمولا در عرض چهار تا شش ساعت فروکش می کند. ممکن است از بسته های خنک یا پارچه های مرطوب برای کاهش حس استفاده شود.
• تورم خفیف در ناحیه درمان که معمولاً طی چند روز از بین می‌رود.

علاوه بر این، بیماران باید:

• به مدت 24 ساعت یا تا زمانی که تمام علائم یا قرمزی و سوزش از بین نرود از آرایش یا لوسیون روی ناحیه تحت درمان خودداری کنید.
• یک لوسیون مرطوب کننده خوب را دو بار در روز در طول مدت درمان و حداقل تا سه ماه پس از درمان نهایی روی ناحیه تحت درمان قرار دهید.

اگر لایه‌برداری با لیزر توسط فردی باتجربه، آموزش دیده و اطلاع رسانی شود، می‌توان روش ایمن و برای بهبود چشمگیر ظاهر پوست باشد. اما اگر این کار به دست افراد کم‌تجربه یا بدون آموزش مناسب انجام شود، ممکن است نتیجه‌ای نباشد یا حتی به پوست آسیب برساند.
اگر در انتخاب فردی که این درمان را انجام دهد، دقت کنید و معیارهایی مانند تخصص، تجربه و صمیمیت حرفه ای را در نظر بگیرید. فقط به خاطر ارزان بودن یا استفاده از دستگاه با برند تصمیم خاص نگیرید. کیفیت کار به مهارت فردی که لیزر را انجام می‌دهد، نه فقط به دستگاه یا قیمت.

سؤالات مهم از لیزر موهای زائد و پوست

منابع

“Lasers and Light Therapy” نوشته Melanie Grossman و Tina Alster

“Laser Dermatology” نوشته Goldberg D.

“Manual of Laser Procedures in Dermatology” نوشته Goldberg D.

“Principles and Practices in Cutaneous Laser Surgery” نوشته Arielle Kauvar