کامپوزیت در اصطلاح به هر ماده‌ای که حداقل از دو مادۀ دیگر ساخته شده باشد و ترکیب این مواد موجب تبدیل به ماده‌ای سخت شود، گفته می‌شود که کامپوزیت دندان برای جلوگیری از آسیب و پر کردن حفره‌های خالی دندان استفاده می‌شود؛ همچنین افرادی که عادتی غلط مثل دندان قروچه دارند با گذاشتن کامپوزیت از آسیب به مینای دندان‌شان می‌توانند از پوسیدگی جلوگیری کنند.

کامپوزیت دندان چیست؟

کامپوزیت دندان نوعی مادۀ ترمیم کننده است که از مخلوط رزین پلاستیک و پر کننده‌های مواد شیشه‌ای استفاده می‌شود که قابلیت پوشاندن ترک، پر کردن حفرۀ دندان، تغییر سایز به منظور زیبایی و بهبود طرح لبخند را دارد؛ همچنین رنگ دندان را می‌توان روشن‌تر کرد. به این حالت که این مواد بر روی دندان گذاشته و چسبانده می‌شود و جنس آن بسیار شبیه دندان است.

در کل، کامپوزیت دندان از جنس رزینی از سه بخش مجزا تشکیل شده است: بخش اول مونومرهای دی متاکریلات، بخش دوم، پرکننده‌های شیشه‌ای یا سرامیکی که موجب استحکام دندان می‌شود، بخش سوم، رنگدانه‌ها و انعکاس دهنده‌های نور را تشکیل می‌دهد که ماده رزین موجب جذب این سه بخش باهم می‌شود که در طول زمان کامپوزیت به یک ماده بهبود یافته برای ترمیم دندان های قدامی مناسب است.

البته یک روش زیبایی دیگر دندان به نام لمینیت وجود دارد که  مقاومت آن خیلی بیشتر از کامپوزیت است و رنگ پذیری ندارد.

مراحل انجام کامپوزیت  و روش پر کردن دندان با کامپوزیت

در کامپوزیت دندان اگر دندان های جلویی به هر دلیل ترک خورده، شکسته شود یا بخواهیم رنگ و نظم آن را تغییر دهیم با روش کامپوزیت دندان می توان با پر کردن مواد منطبق با رنگ طبیعی دندان دندان هایی زیبا و منظمی داشت که مراحل آن به ترتیب زیر انجام می‌شود:

1. دندانپزشک با معاینۀ دقیق و بررسی کامل دندان و تصویربرداری از شرایط دندان آگاه می‌شود. سپس با دادن مشاوره اطلاعات لازم را به شما می‌دهد و اگر دندان ها پوسیده باشند، سپس با بی‌حسی نواحی اطراف شروع به ترمیم می‌کند و عفونت و باکتری را از دندان خارج می‌کند. بعد از این مرحله کامپوزیت به تعویق می‌افتد و در مرحلۀ بعد به طریق زیر انجام می‌شود.
2. ابتدا، رنگ موردنظر کامپوزیتتان را باتوجه به پیشنهاد دندانپزشک با توجه به شرایط دندان و رنگ دندان هایتان انتخاب می‌کنید.
3. در مرحلۀ بعد، دندانپزشک با شستشوی محل مورد نظر با مواد شوینده دندان ها پاکسازی و کامل خشک می‌شود. هیچگونه بزاق و خونی نباید در هنگام نصب در محل نصب کامپوزیت وجود داشته باشد. سپس سطح دندان ها را کمی زبر می‌کند تا مواد به خوبی بر روی دندان بچسبند.
4. در شرایطی که دندان ها سالم باشند، مواد کامپوزیت لایه به لایه بر روی دندان به ترتیب قرار می‌گیرند و صاف به حالت دندان درآورده می‌شود و بعد با نور ماورای بنفش یا آبی با طول موج مشخص تحت انرژی سفت و محکم به فرم دندان تبدیل و خشک می‌شود.
5. هنگامی که تمام لایه ها سخت شوند، دندانپزشک در مرحلۀ آخر (فینیشینگ) تمام کامپوزیت ها صیقل داده و مرحلۀ انتهایی پالیشینگ زده می‌شود تا سطح ناهمواری دندان‌ها یکنواخت و صاف شود و برجستگی نداشته باشد.
6. در مرحلۀ آخر از شما خواسته می‌شود تا سطح فشار را بر روی دندان تان اعمال کنید تا حالت غیرطبیعی مثل فشار بر روی دندان نیش یا لثه نداشته باشید.

مزایای کامپوزیت دندان

معایب کامپوزیت دندان

گذاشتن ونیرهای کامپوزیت که از ماده رزین ساخته شده برای بعضی از افراد که کامپوزیت انجام ‌می‌دهند، گاهی دچار مشکلات می‌شود که در زیر بدان اشاره می‌شود:

محدودیت در جویدن خوارکی های سفت و چسبناک

خوردن مواد غذایی سخت و سفت باعث شکست و آسیب به دندان می‌شود پس باید از خوردن تخمه، انواع آجیل، بستنی یخ زده، گاز زدن به بلال و… اجتناب کرد.

برای بهبود عملکرد از غذاهای نرم و نان های نرم استفاده کنید.

حساس شدن زیاد دندان‌ها نسبت به سرما و گرما

تغییرات دمایی مثل مصرف غذاهای سرد و گرم یا نوشیدنی های یخ و داغ موجب حساسیت دندان می‌شود. به خصوص اگر روکش دندان به درستی اعمال نشده باشد که برای کاهش درد می‌توان از مسکن یا خمیر دندان های ضد حساسیت استفاده کرد.

نفوذ رنگ ها و مایعات به کامپوزیت

بین کامپوزیت و دندان و میان برجستگی ها ممکن است مواد رنگی ناشی از چای، قهوه، نسکافه، انواع سس های رنگی و مواد رنگی خوراکی با گذشت زمان و مصرف بعضی خوراکی های رنگی و استفاده از دخانیات رنگدانه های کامپوزیت تغییر کند و لک های سطحی بر روی دندان ایجاد ‌شود.

تجمع پلاک بر روی کامپوزیت

اگر ناهمواری های کامپوزیت به درستی تصحیح نشده و صاف نشده باشد، بعد از خوردن غذا پلاک تجمع می‌یابد که اگر بهداشت دهانی به درستی رعایت نشود؛ همچنین نوشیدنی های قندی و اسیدی زیادی مصرف شود، پلاک های زیادی بر روی دندان جمع می‌شود و منجر به آسیب و بوی بد دهان می‌شود.

عمر کوتاه 5 تا 8 سال

عوامل مختلفی مانند مراقبت های بهداشت دهان و دندان، جنس و کیفیت خوب و تخصص پزشک می‌تواند عمر کامپوزیت را بیشتر از این مقدار کند.

احتمال شکستگی ناشی از فشار و ضربه

درست است که کامپوزیت را می‌توان بر روی دندان شکسته اعمال کرد؛ اما با این حال، در برخی موارد خاص به دلیل خطا و اشتباه کامپوزیت دچار شکستگی می شود که باید آن را ترمیم کرد. این عوامل را بررسی می‌کنیم:

استفاده نادرست از دندان کامپوزیت شده، ضربه در تصادف، بازی یا ورزش امکان شکستگی آن وجود دارد.

خوردن غذاهای سفت و سخت مانند آجیل و تخمه یا ناخن جویدن طبق عادت غلط یا خوردن ته مداد و… ممکن است کامپوزیت را بشکند یا باعث ترک خوردنش شود.

تغییرات زیاد دما

تغییرات ناگهانی دما ناشی از گرما یا سرمای زیاد موجب فشار زیاد به مواد کامپوزیت می‌شود و خطر شکستگی آن وجود دارد.

کاندیدای مناسب کامپوزیت

هر شخصی که می‌خواهد کامپوزیت دندان انجام دهد باید شرایط انجام آن را داشته باشد که در زیر همۀ این شرایط آورده شده است:

کاندیدای نامناسب کامپوزیت دندان

برای بعضی از افراد امکان گذاشتن کامپوزیت نیست؛ به همین دلیل قبل انجام کامپوزیت باید با پزشک متخصص مشورت کرد.

روش نگهداری کامپوزیت یا باندینگ دندان

مراقبت از کامپوزیت باندینگ و رعایت بهداشت دهان و دندان در ماندگاری بیشتر آن نقش مؤثری دارد که دندانپزشک حتماً به متقاضی کننده اطلاعات لازم را می‌دهد که اطلاعات کلی آن به شرح زیر است:

• دو نوبت باید مسواک مخصوص زده شود.
• نخ دندان مرتب باید کشیده شود.
• استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده شود.
• از دهانشویه آنتی باکتریال حداقل یکبار باید در طول روز توصیه می شود.
• هر شش ماه یکبار لازم است که چکاپ دندانپزشکی به نوبت انجام شود.
• از خوردن کرانچی، پفک، شکستن تخمه، بادام و گاز زدن بلال و خوردن گز و هر چیز سفت، چسبناک و رنگی باید خودداری کنید.
• اجتناب از غذاهای مضر باید انجام شود.
• استفاده از غذاهای نرم
• استفاده از وسایل محافظتی در هنگام ورزش بر روی کامپوزیت دندان

انواع کامپوزیت دندان

کامپوزیت ها یا همان پر کننده ها از ذرات رزین شیشه یا سرامیک ساخته می‌شوند. کامپوزیت هایی از جنس شیشه با موادی مانند دی اکسید سیلیکون، شیشه لیتیوم، سیلیس کریستالی، روی، استرونسیوم، باریم-آلومینیوم و… ساخته شده اند

کامپوزیت سرامیکی از زیر کونیا سیلیس یا اکسید زیر کونیوم براساس ذرات تقسیم می‌شوند که میزان کیفیت کامپوزیت وابسته به اندازه این مواد است.

کامپوزیت ماکروفیلر

ذرات آن بین 5 تا 10 میکرومتر است که مقاومت آن در برابر سایش ضعیف؛ اما استحکام آن قابل قبول، ترمیمش سخت، سطوح ناهموار زیاد است.

کامپوزیت میکروفیلر

ساخته شده با مواد سیلیس کلوئیدی اندازه ذرات 0.4 میکرومترصیقل دادن این نوع مواد رزینی آسان است؛ اما قدرت مکانیکی و سایش آن ضعیف است.

کامپوزیت هیبریدی

میزان مواد پرکننده های وزنی آن 75-85 از هر دو نوع میکروفیلر و ماکروفیلر ادغام شده انقباض و شرایط بهتری را به نسبت دو مورد گذشته دارد.

کامپوزید نانو هیبرید

اندازۀ ذرات پر کننده 20-70 نانومتر است؛ دارای استحکامی زیاد شبیه نانو هیبریدی با استحام قوی، مقاوم در برابر سایش، انعکاس نور بهتر است که در مقایسه با سایر کامپوزیت ها بهتر است.

هزینه کامپوزیت دندان

هزینه کامپوزیت دندان باتوجه به نوع مواد، انتخاب برند، تعداد واحدهای دندانی، هر دو فک یا یک فک، کیفیت کار دندانپزشک، محل کلینیک و میزان مهارت و تخصص دندانپزشک متغیر است.

هزینه خدمات دندانپزشکی را می‌توان با شرایط اقساط و تخفیف بیمه دندانپزشکی برای افرادی که از خدمات بیمه برخوردار نیستند، به صورت نامحدود به مدت یک سال و بدون سقف پرداخت با هر نوع خدمات دندانپزشکی، درمانی و زیبایی مثل کامپوزیت و لمینت، جرمگیری، بلیچینگ، انواع جراحی های دندان، ایمپلنت و… با داشتن سلامت کارت استفاده کرد.

سلامت کارت

سؤالات مهم

  مراقبت دندان و حفظ زیبایی با کامپوزیت  

برای ترمیم و بازسازی دندان های آسیب دیده و یا حفظ زیبایی از کامپوزیت می‌توان استفاده کرد؛ اما در کل خطرات و آسیب هایی هم مانند حساسیت، تغییر رنگ و خراشیدگی دارد که با مراجعه به دندانپزشک با انجام بازدیدهای منظم و رعایت بهداشت می‌توان عمر کامپوزیت دندان را زیاد کرد که از نفوذ رنگ و آب جلوگیری می‌کند.