جرم گیری دندان

جرم گیری دندان فرایندی برای پیشگیری و جلوگیری از بیماری های دهانی مانند التهاب لثه، جلوگیری از پوسیدگی دندان ها، از بین رفتن بوی بد دهان، محافظت از ریشه دندان، روشنی و سفیدی رنگ دندان ها و افزایش اعتماد به نفس فرد می‌شود.

علت اصلی جرم دندان به دلیل پلاک دندانی است که یک لایه باکتری چسبناک مانندی بر اثر خوردن انواع غذاها بر روی دندان قرار می‌گیرد که نام دیگرش را جرم (تارتار) هم می‌گویند. اگر کامل از بین برده نشود، تبدیل به پلاک می‌شود که تنها راه از بین بردنش مراجعه به دندانپزشک است و یکی از رایج ترین روش های درمانی در دندانپزشکی است.

چرا دندان ها جرم می‌گیرند؟

زمانی که به هر دلیلی بهداشت دهان و دندان را رعایت نکنیم؛ به صورت مرتب به شیوۀ صحیح مسواک نزنیم؛ استفاده از دهانشویه را به تعویق بیندازیم، روزانه با نخ دندان بین دندان ها را تمیز نکنیم و  رژیم غذایی سالم نداشته باشیم، پلاک ها که حاصل خوردن انواع غذاهاست و با کلسیم تجمیع یافته و بر روی دندان ایجاد می‌شود و  این رسوبات که محتویات کلسیم هستند به حالت نرمی بر روی دندان می‌نشیند و بعد از گذشت زمان با آغشته شدن به بزاق دهان و میکروب های موجود در دهان تبدیل به ماده ای سخت شده که نوعی از  باکتریای عفونی را تشکیل می‌دهند رنگ آن به مرور تبدیل به زرد یا قهوه‌ای می‌شود؛ برای دندان‌ها و لثه به شدت مخرب‌اند و با استفاده از مسواک و نخ دندان از بین رفتنی نیستند.

این رسوبات که محتویات کلسیم هستند اگر حذف نشود، با تجمیع در کناره‌های لثه، استخوان لثه را از بین می‌برد و خودش جایگزین آن می‌شود که نتیجه فاجعه بارش لقی دندان و از دست دادن دندان در دراز مدت می‌شود.

روش جرم گیری دندان چگونه است؟

جرم گیری دندان یا اسکلینیگ (scaling) ابتدا از طریق معاینه اولیه دندان توسط دندانپزشک با معاینه دقیق موارد درگیر شده را شناسایی می‌کند و با استفاده از بی‌حسی موضعی ناحیه تحت درمان را بی حس می‌کند. ابزارها به صورت دستی و برقی انجام می‌شود.

ابزار سنتی  یا دستی:

یک روش کاملاً غیر جراحی با استفاده از ابزار کوچکی که حالت قلاب یا داس دارد نام این دستگاه های قدیمی «سیکل» است که پلاک‌های سخت شده را از سطح دندان و لایه‌های میانی لثه جدا می‌کند.

این روش درمانی برای تمیز کردن سطح عمقی دندان‌ها صورت می‌گیرد و این رسوبات به حالت ضربه های کنترل شده با آن ابزار بر روی خط لثه ایجاد می‌شود که به تکنیک سختی نیاز است .

اولترا سونیک:

اولتراسونیک یا فراصوت نوعی از ابزار مکانیکی فلزی است که سر آن حالت ارتعاشی دارد و آسیبی به دندان ایجاد نمی کنند و فقط جرم را از بین می برند و الکتریکی هستند. این دستگاه انرژی الکتریسته رو تبدیل به موج لرزشی می‌کند و میزان فرکانس آن را می‌توان تغییر داد و تنظیم کرد.

دستگاه های پیزو ژاپنی:

این دستگاه هم حالت فراصوتی دارد، ایجاد ارتعاش می‌کند و به غیر از جرم گیری برای درمان ریشه، درمان ترمیمی و… هم کارایی دارد. این دستگاه با حالت انرژی  زیاد و قابل تنظیم بدون آسیب به مینای دندان سطح دندان را از جرم پاک می‌کند.

استفاده از لیزر:

با استفاده از نور آبی و انرژی لیزر می‌توان جرم های دندان را از بین برد. روش انجام آن استفاده از گذاشتن ماده سفید کننده بر روی دندان‌ها و تاباندن نور انرژی لیزر است.

در مرحلۀ آخر پالیش یا برساژ دندان‌ها برای حذف و از بین بردن لکه ها و صیقل ساختن دندان‌ها انجام می‌شود و در صورت حساسیت زیاد دندان ها مواد ضد حساسیت بر روی دندان‌ها قرار داده می‌شود.

مزایای جرم گیری دندان و برساژ دندان‌ها

هر چند وقت یکبار نیاز به جرم گیری است؟

جواب این سؤال وابسته به شرایط دندان ها، لثه ها و بزاق دهان فرد است که برای بعضی ها هر 6 ماه یکبار و برای گروهی سالی یک بار نیاز است که حتماً دندان ها جرم گیری شوند؛ اما هیچ فردی نیست که نیاز به جرم گیری نداشته باشد؛ بنابراین لازم است طبق دستور دندانپزشک همۀ دندان ها طبق زمانبندی مشخص جرم گیری و پولیش شوند.

آیا پرساژ درد دارد؟

پرساژ دندان وابسته به میزان حساسیت دندان فرد است و ممکن است که بیمار احساس ناراحتی بر روی دندان ها کند؛ این حالت شبیه خراشیدن بر روی دندان ها ایجاد می‌شود و بر روی لثه سوزش و درد قابل تحمل و قابل کنترلی ایجاد می‌شود که با استفاده از یکسری روش ها می‌توان درد جرم گیری دندان را کم کرد .

روش‌های کاهش درد در جرم گیری دندان

با استفاده از ژل لیدوکایین و استفاده از ایبوپروفن می‌توان تا حد زیادی حساسیت درد دندان را بعد از جرم گیری کم کرد و تا حد زیادی کاهش داد؛ اما به طور کلی، با تحقیقات انجام شده تزریق ژل موضعی لیدوکائین به نسبت استفاده از قرص ایبوپروفن برای کاهش درد در هنگام جرم گیری مفیدتر است.

در حقیقت، این ژل به مراتب بیشتر از روش‌ها از انتقال پیام درد به مراکز عصبی کنترل می‌کند؛ اما باید توجه داشت از خوردن غذا تا چند ساعت به خصوص غذاهای خیلی سرد و گرم، غذاهای محکم و سفت یا تند و التهاب زا مثل فلفل، ادویه، آب پرتقال، نوشابه، الکل، لیموترش و… خودداری کرد.

چرا بعد از جرم گیری نیاز به پولیش است؟

بعد از پوست ریزی و جدا شدن جرم‌ها نیاز است که پولیشی بر روی دندان‌ها زده شود تا از روی سطح دندان‌ها تمام باکتری ها برداشته شود؛ همچنین در هنگام جرم گیری دندان ها کمی سطح آن زبر می‌شود که به دلیل استفاده از ابزارهای جرم گیری بر روی دندان ایجاد می‌شود که با پولیش سطح مجدد صاف و یکدست می‌شود.

روش پولیش با استفاده از یک خمیر مخصوص و برس است که بر روی سطح دندان ها کشیده می‌شود و دندان‌ها را درخشان و براق و برجستگی‌ها و ناهمواری‌ها را صاف می‌کند.

بلیچینگ کنیم یا جرم گیری

جرم گیری باعث سفیدی رنگ دندان نمی‌شود و فقط با جرم گیری رنگ اصلی دندان به حالت قبل باز می‌گردد؛ چون از روی سطح دندان برداشته می‌شود، فرد گمان می‌کند که رنگ دندانش روشن شده است؛ اما بلیچینگ دندان برای سفید کردن رنگ دندان فقط کاربرد دارد؛ جنبۀ درمانی ندارد و فقط به منظور زیبایی و بهبود طرح لبخند انجام می‌شود. در جرم گیری هدف حفظ بهداشت دهان و دندان و جلوگیری از بیماری‌های لثه و دندان است.

سؤالات مهم

 جرم گیری راهی مهم برای جلوگیری از پوسیدگی دندان  

بعد از جرم گیری احتمالاً فرد دچار احساس سوزش، خون ریزی سطحی، ایجاد تورم بر روی لثه یا افزایش حساسیت بر روی دندان ها می‌شود؛ اما این اثرات کاملاً موقتی است و نباید ترسید؛ چون مدت زمان این حالت بسیار کم است و باتوجه به مزایایی که مطرح شد، در برنامه های بهداشت دهان و دندان جرم گیری و گرفتن مشاوره امری مهم و لازم است و باید آن را جدی گرفت.