زمانی که دندان های فک بالا و پایین به دلایل گوناگون نامنظم و نامرتب شوند، با روش ارتودنسی دندان می‌توان دندان ها را مرتب کرد و لبخند زیبایی داشت؛ اما این تنها فایدۀ ارتودنسی نیست؛ چون ارتودنسی غیر از روش های زیبایی جنبۀ مهم آن خدمات درمانی‌اش است که از پوسیدگی زودهنگام دندان‌ها و آسیب و عفونت به لثه‌‌ها جلوگیری می‌کند. متخصص ارتودنس سوای از گذراندن تحصیل دندانپزشکی که 6 سال طول می‌کشد، 3 سال دیگر هم باید برای دریافت مدرک ارتودنسی تلاش کند و از همین مطلب می‌توان متوجه شد که چقدر اصلاح دندان ها مهم است و باید به دست افراد متخصص و با تجربه سپرد. در این مقاله با مراحل و انواع روش‌های ارتودنسی آشنا می‌شویم تا انتخاب شایسته تری داشته باشیم.

مراحل درمان ارتودنسی

ارتودنسی برگرفته شده از زبان لاتین «ارتو» به معنای «راست» و «صحیح» و «اودون» به معنای «دندان» است که کار ارتودنسیت همین تصحیح نظم دندان است و جزء یک رشته از دندانپزشکی می‌باشد و نیاز به تخصص، دقت و تجربۀ ارتودنسیت دارد تا بتواند هماهنگی لازم را بین دندان‌ها اعمال کند.

انجام ارتودنسی طبق مراحل زیر انجام می‌شود:

برای انجام ارتودنسی ابتدا بیمار با مراجعه به متخصص ارتودنسی تمام ردیف‌های دندانی‌اش توسط دستگاه‌های رادیوگرافی (پانورامیک و سفالومتری) بررسی می‌شود.

سفالومتری: روشی برای تشخیص مشکلات فک مانند کج بودن فک، شرایط محل قرارگیری نامناسب دندان‌ها در محل فک، شرایط استخوان فک و … با سایر استخوان‌های صورت مشخص می‌شود.

رادیوگرافی: با عکس OPG برای شناسایی شرایط دندان‌ها مانند فاصله بین دندان‌ها، جلو بودن دندان‌ها در فک بالا یا پایین، قرار گیری دندان‌های یک فک پشت دندان های فک دیگر و … انجام می‌شود.

با یک دوربین معمولی از دندان‌ها عکس گرفته و  سپس قالب‌گیری اولیه انجام می‌شود.  پس از بررسی مدارک، پزشک با مشاوره دقیق به بیمار نوع ارتودنسی را مشخص می‌کند و نصب آن را در صورت نیاز انجام می‌دهد:

انواع ارتودنسی:

دستگاه های ارتودنسی ثابت: با براکت، بندهای فلزی، سیم ارتودنسی، قلاب‌های الاستیکی، بندهای لاستیکی به صورت نگینی برروی دندان ثابت وصل و نصب می‌شود.

دستگاه های ارتودنسی متحرک: ارتودنسی که بدون براکت است و راحت از روی دندان برداشته می‌شود؛ این نوع درمان برای دندان هایی که ناهنجاری کمی دارند مناسب است؛ چون با فشار حداقلی بر روی دندان ها اصلاح انجام می‌شود.

برای آشنایی با بهترین متخصصان دندانپزشکی و خدمات ارتودنسی به صورت اقساط با دریافت وام با سلامت کارت آشنا شوید:

پزشکان سلامت کارت

انواع دستگاه‌های ارتودنسی

دستگاه‌های ارتودنسی ثابت جزء سنتی‌ترین دستگاه‌های ارتودنسی هستند که  یک یا ردیفی از دندان‌های نامنظم در جهتی معین و مشخص با ایجاد فشار و نیروی مشخص آن‌ها را به سمت درست اصلاح می‌کند.

دستگاه‌های ثابت ارتودنسی فلزی:

این نوع دستگاه‌ها که جزء سنتی ترین و قدیمی ترین روش ارتودنسی است؛ برای تمام گروه های سنی قابل استفاده می‌باشد و جزء کم اصطکاک ترین روش هاست؛ چون استفاده از کمان، فنر، پیچ یا الاستیک‌ها مشخص فشار و نیروی معینی را بر روی دندان‌ها اعمال می‌کند که نتیجه ایده آلی به نسبت سایر روش‌ها دارد؛ اما یکی از معایب آن طولانی بودن مدت درمان و  ثابت بودن آن است؛ یعنی به هیچ وجه نمی‌توان آن را از دهان بیرون آورد.

از مسئلۀ مهم دیگر برای کودکان دختر رنگ آن است که برای علاقه‌مندی بیشتر سیم های آن به صورت رنگی تولید می‌شود.

دستگاه‌های ثابت ارتودنسی مینی اسکرو:

با ایجاد سوراخ بر روی فک پیچی به استخوان فک وصل می‌شود و بریس هایی که به دندان ها به این پیچ وصل شده به همین پیچ اتصال می‌یابد و موجب تغییر شرایط و نظم دندان‌ها می‌شود.

دستگاه‌های ثابت ارتودنسی دیمون:

این روش درمانی بدون نوار الاستیکی است و فقط سیم فلزی و براکت در دندان وجود دارد و نیازی به سفت کردن این نوار نیست.

دستگاه‌های متحرک ارتودنسی:

ارتودنسی متحرک نوعی از دستگاه ارتودنسی است که توسط خود بیمار یا دندانپزشک قابل خارج‌شدن است.

ارتودنسی شیشه ای، ارتودنسی نامرئی یا ارتودنسی سرامیکی چیست

ارتودنسی شیشه ای بر دو نوع است: نوعی که براکت به جای متصل شدن بر روی دندان بر پشت دندان چسبیده می شود و نوع دیگر ارتودنسی همرنگ دندان است که خیلی نمایش آن مشخص نیست؛ برای دندان هایی که شدید نامرتب هستند، این مدل ارتودنسی روش مناسبی نیست؛ چون برعکس هزینه زیادش قدرت کافی  ندارد  و بهترین مدل ارتودنسی برای این گروه از بیماران استفاده از ارتودنسی فلزی است.

ارتودنسی سرامیکی: همان کار ارتودنسی فلزی را دارد؛ اما براکت های آن شفاف یا همرنگ دندان است و مانند ارتودنسی فلزی خیلی مشخص نیست.

ارتودنسی لینگوال: سیم‌پیچی از پشت دندان انجام می‌شود و دیده نمی‌شود.

دستگاه‌های متحرک ارتودنسی:

ارتودنسی متحرک نوعی از دستگاه ارتودنسی از جنس پلاستیک بر روی سقف دهان قرار می‌گیرد و توسط خود بیمار قابل خارج‌شدن است. این نوع ارتودنسی در دو حالت مرئی و نامرئی ساخته شده و از یک نگهدارنده به نام ریتینر تشکیل شده است. این نگهدارنده ها حتیبرای بعضی از بیمارانی که ارتودنسی فلزی هم انجام داده اند بعد از پایان درمان نیاز است که از ارتودنسی متحرک استفاده کند.

کاندیدای مناسب ارتودنسی متحرک و نامرئی

مزایای ارتودنسی متحرک

پلاک هدگیر چیست؟

جزء ارتودنسی های متحرک است و  کارایی آن برای نوجوانان ردۀ سنی 13 تا 17 سالی است که رشد کافی نداشته و با قلاب های مخصوص با جنس فلز و پلاستیک به سر و طرف دیگر آن به بریس های ثابت دندان نصب می‌شود و به آن «هدگیر بریس» هم می‌گویند؛ برای بیماران مبتلا به اورجت، آندربایت، اوربایت مناسب است.

اورجت: دندان های فک بالا با فاصلۀ بیشتر از 3 میلیمتر بر روی دندان های فک پایین قرار بگیرد.

آندربایت: دندان های فک پایین جلوتر از فک بالا قرار گرفته باشد.

اوربایت: مشکل از فک بالا باشد و ساختار فک جلو باشد.

برای درمان ارتودنسی باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟

به شخصی که بر روی تابلوی محل نصب مطب یا کلینیک حتماً متخصص ارتودنسی نوشته شده مراجعه کرد و سراغ دندانپزشکان یا جراحان دندانپزشک که جزء همکاران دندانپزشک عمومی هستند نرفت؛ زیرا گرفتن مدرک تخصص ارتودنسی سوای از دوره دندانپزشکی نیاز به آموزش ویژه و  تخصص دارد.

چه زمانی نیاز به ارتودنسی است؟

دندان‌ها در زمان مناسب رشد نکرده باشند و موجب تغییر در فضای سایر دندان‌ها شده و دندان‌ها جابه‌جا و کج شده باشند. دندان‌های آسیایی در یک موقعیت نادرست قرار گرفته باشند و باهم به‌درستی چفت نشده باشند.
به علت فشار زیاد و نبود فضا دندان‌ها دچار پوسیدگی و خرابی شده‌ باشند.

کامپوزیت یا ارتودنسی

ارتودنسی بهترین راه برای نظم دادن به دندان است و هرگز کامپوزیت راهی برای اصلاح دندان نیست؛ افرادی که تصور می کنند کامپوزیت جنبۀ درمانی دارد، تصور اشتباهی دارند و بهترین دندانپزشکان با معاینه دقیق در موارد شدید نامرتبی دندان هرگز اجازه کامپوزیت به شخص نمی دهند و اول آن ها را تشویق به گذاشتن ارتودنسی می کنند؛ چون ارتودنسی سوای از اصلاح طرح لبخند مهم ترین هدفش طرح درمانی است که از پوسیدگی زود هنگام دندان ها جلوگیری کند و با ارتودنسی حتی تا حدودی اصلاح فک هم انجام می شود؛ اما در کامپوزیت اگر فرد ناهنجاری فک هم داشته باشد، با گذاشتن کامپوزیت حتی ناهنجاری فک هم بیشتر خودنمایی می کند.

لذا، اولین اولویت در دندان ها باید اصلاح ترتیب و نظم دادن به دندان ها باشد و  بعد به فکر اصلاح طرح لبخند بود.

مراقبت‌های پس از ارتودنسی

از خوردن غذاهای سفت و محکم پرهیز کنید؛ چون موجب آسیب به براکت‌ها می‌شود. رعایت بهداشت دهان بیشتر از دوران گذشته باید موردتوجه قرار بگیرد و استفاده از نخ دندان، مسواک بین‌دندانی و مسواک‌زدن عادی به‌صورت دورانی بعد از خوردن هر وعده‌غذایی، استفاده از دهان ‌شویه بعد از هر بار مسواک لازم و ضروری است.

چه مشکلاتی باید در درمان ارتودنسی مورد توجه قرار بگیرد

سؤالات مهم

  ارتودنسی دندان را به تعویق نینداز  

درمان ارتودنسی یک روش اساسی برای اصلاح طرح لبخند و جلوگیری از پوسیدگی دندان ها و رفع ناهنجاری های دندان است که با کمک بریس های دندانی قابل رفع است که بهترین سن ارتودنسی در کودکی و نوجوانی به دلیل شکل نیافتن استخوان های سخت و بافت های دندانی است؛ اما در کل ارتودنسی محدودیت زمانی ندارد و بهتر است خیلی سریع برای درمان اقدام کرد تا از خطر پوسیدگی دندان ها و عفونت لثه ها جلوگیری کرد..