در شرایطی گذاشتن روکش دندان با نام علمی «کراون دندان» برای حفظ دندان آسیب دیده مهم و ضروری است؛ چون پزشکان معتقد هستند که هیچ روشی هرگز نمی‌تواند جایگزین دندان طبیعی باشد؛ اما روکش‌ها این قدرت را دارند که تا حدودی دندان‌های آسیب دیده را حفظ کنند و از بین رفتن آن جلوگیری کنند؛ اما گاهی هدف درمان نیست و فقط به منظور زیبایی و بهبود طرح لبخند است که بهترین نوع روکش دندان در این زمینه روکش سرامیکی یا لمینیت است.
انتخاب روکش به نحوۀ محل قرارگیری آن و میزان فشاری که باید در هنگام غذاخوردن تحمل کند مربوط است؛ چون مواد بعضی روکش‌ها که مثل آمالگام ارزان‌تر اما قابل انجام بر روی دندان‌های جلویی نیست و به دلیل رنگ آن قابل اجرا نیست که کامپوزیت رزینی می‌تواند انتخاب بهتری در این حالت باشد.
حال، اگر شما یا نزدیکانتان جزء افرادی هستید که در انتخاب درمان ترمیم دندان با روکش نیاز به اطلاعات بیشتری دارید باید با انواع روکش دندان از نوع فلزی، سرامیکی، pfm و … نحوۀ اجرای روکش دندان و مزایای و معایب آن اطلاع داشته باشید تا بهترین نوع روکش را انتخاب کرده و مدت ماندگاری آن را از 5 یا 7 سال به 10 سال و بالاتر ارتقا داد که در ادامه این مطالب ارائه می‌شود.
روکش دندان چیست؟
روکش دندان کار اصلی‌اش بازسازی دندان‌های آسیب دیده است. از دو بخش تشکیل یافته: بخش اول، متعلق به قسمت زیرین پوستۀ اصلی است که قابل دیدن نیست، به آن «کلاهک زیرین» می‌گویند و جنس آن از فلز است.
مواد داخل کلاهک_ نمایی است که توسط فرد قابل مشاهده نیست_ این کلاهک دور تا دور دندان آسیب دیده را بدون نیاز به جراحی در میان خودش پنهان می‌کند و نقش حمایتگر دارد.
بخش دوم، کلاهک را پنهان می‌کند و نمای اصلی دندان را نشان می‌دهد که شبیه دندان و نام آن «روکش» است. روکش جنبۀ زیبایی ظاهری دندان و از جهت مقاومت هم اهمیت دارد.
انواع روکش دندان
شاید این مسائل برایتان پیش آمده باشد که «مگر ما چند تا روکش داریم؟ اصلاً کدام یک از روکش‌ها بهترین است؟ گران‌ترین روکش چقدر عمر دارد؟»
طبق بررسی‌های انجام شده روکش دندان باتوجه به موقعیت محل بازسازی دندان، شرایط فک و لثه بیمار، مقدار میزان فشاری که قراره بر روی روکش وارد شود، بهترین نوع روکش را جراح دندانپزشک تصمیم می‌گیرد به بیمار پیشنهاد دهد.
در اینجا مهم است که پزشک مورد معتمد وجدان کاری زیادی داشته باشد تا اگر دندانی که لازم است روکش شود، اگر در موقعیت خوب و آسانی باشد بهترین نوع روکش باصرفه را پیشنهاد دهد.
البته، سلامت کارت با شرایط اقساط و با دادن وام هزینه روکش دندان و هر خدمات دندانپزشکی و زیبایی را با پزشک مدنظرتان برای بیماران و زیباجویان تسهیل کرده است.
روکش های متصل به فلز
روکش های زیر کونیا: این روکش بر پایه فلز است؛ اما رنگ فلز آن روشن و سفید و مزیت آن نمای طبیعی‌تری دارد و اگر بنا به دلایلی فرد دچار بیماری‌های لثه مثل تحلیل لثه را داشته باشد، رنگ تیره آن مشخص نمی‌شود و حد مرز لثه مثل گذاشتن آمالگام معلوم نیست؛ اما هزینۀ آن به دلیل زیبایی گران‌تر و مقاومت کمتری دارد و تنظیم و نصب آن هم کمی سخت‌تر است.
روکش های سرامیکی یا لمینت: جنس آن به راحتی رنگش قابلیت تطبیق دادن با دندان را دارد مناسب برای دندان های قدامی یا همان دندان‌های جلویی است و در برابر عفونت و باکتری مقاومت دارد؛ به سادگی تغییر رنگ نمی‌دهد، اما نیاز به مراقبت بیشتر دارد و گران تر است.
روکش های pfm بر پایه فلز: روکش‌هایی که جنس فلز داخل کلاهک به رنگ سیاه است که با گذشت زمان از روی لثه رنگ تیرۀ آن مشخص می‌شود و نمای طبیعی ندارد و بهتر است برای دندان‌های جلویی یا قدامی از این نوع روکش استفاده نشود؛ اما مقاومت این نوع فلز بیشتر از زیرکونیاست و ارزان‌تر و به صرفه‌تر است.
روکش های فلزی
از آلیاژهای مختلفی مثل کبالت، کرومٍ، نیکل-کروم یا طلا، پلاتینیوم ساخته شده است که مقاومت زیادی دارد و مناسب دندان های آسیاست؛ مقاومت زیادی دارد؛ اما از نظر ظاهری زیبا نیست و حالت طبیعی ندارد.
روکش های استیل ضد زنگ
یکی از روکش های مقرون به صرفه است؛ چون از قبل مواد آن ریختگی می‌شود؛ اما طول عمر کوتاهی دارد که برای دندان های شیری به خصوص دندان مولر مناسب است. موجب می‌شود که تا درآمدن دندان اصلی به دندان‌های مجاور شیری یا رویش نیافته آسیب نرسد.
روکش (ssc) یکی از مؤثرترین و با دوام‌ترین مواد برای مولرهای شیری است و در مقایسه با آمالگامی که چند سطح دارد، طول عمر آن بیشتر است.
بهترین نوع روکش emax
این نوع روکش از سیلیکات لیتیتیوم ساخته شده و جزء تکنولوژی‌های نوینی است که این دوام و زیبایی بیشتری به نسبت دندانپزشکی دارد؛ اما هزینۀ آن بیشتر و به نسبت از همه نوع روکش‌ها بهتر و با کیفیت‌تر است.
مراحل انجام روکش
بعضی از دندان‌ها در هنگام عصب کشی حجم زیادی از دندان را به دلیل عمق پوسیدگی در هنگام تراشیدن از دست می‌دهند و خطر شکستگی آن وجود دارد؛ برای همین لازم است که روکش گذاشته شود.
- اول دندانپزشک با بی حسی موضعی محیط دندان و اطراف لثه را آماده می‌کند و بعد عفونت‌ها را از روی دندان می‌تراشد و با مواد مخصوص مثل آمالگام پر می‌کند. سپس سطح دندان را تراش می‌دهد و با فرز برای آنکه قالب به درستی در محل فیکس شود با فرز کناره‌های سطح دندان را می‌تراشد و با فرز کوچکتر می‌کند و بعد با فرز الماسی دور تا دور دندان باقیمانده را گرد می‌کند و از دندان مدنظر قالب گیری و به لابراتور می‌فرستد تا طبق قالب کلاهک یا روکش دندان را بسازد.
(البته، با گسترش تکنولوژی با اسکن دیجیتال هم می‌شود مدل قالب را مشخص کرد و برای سرعت عمل بیشتر بهتر است.) - بعد از ساخت روکش در جلسۀ بعدی نوبت به نصب آن بر روی دندان است که روکش با چسب مخصوص بر روی دندان چسبیده و چسب های اضافی از دور دندان حذف می‌شود.
معایب روکش رو بشناسیم
برای گذاشتن روکش دندان اگه نزد متخصص با تجربه و با مهارت نرویم؛ ممکن است به خوبی قالب روکش روی دندان فیکس نشود و به مرور زمان فاصله ایجاد شود و خیلی راحت مواد غذایی داخل روکش نفوذ کند و امکان تجمع باکتری و عفونت لثه و بوی بد دهان به وجود آید. اگر در هنگام خوردن مراقبت نکنیم، امکان کنده شدن قالب وجود دارد و باید به پیش دندانپزشک برویم و مجدد چسبیده شود.
از طرف دیگه، دیواره های سالم و مینای دندان زیادی تراش می‌خورند و ساختار اصلی دندان به دلیل تراش زیاد ضعیف‌تر خواهد شد که این از معایب روکش است؛ اما باز گذاشتن روکش خیلی بهتر از این است که دندان طبیعی‌مان را از دست بدهیم.
گذاشتن روکش دندان چه مزایایی دارد
- محافظت از دندان های آسیب دیده
- زیبایی ظاهر دندان
- به وجود آوردن رنگ دندان
- ایجاد تغییر در اندازه و سایز دندان
- جلوگیری از شکسته شدن دندان
- روش نصب دندان
سؤالات مهم
پوسیدگی زیر روکش
گذاشتن روکش نیاز به مهارت دندانپزشک و رعایت بهداشت دارد؛ چون در صورت عدم رعایت عفونت و باکتری به زیر لایه روکش نفوذ می‌کند و موجب بوی بد دهان می‌شود که در این حالت روکش برداشته و درمان مجدد آغاز می‌شود. لازم است که نکات بهداشتی را در همه شرایط برای دستیابی به طول عمر بیشتر روکش انجام دهید.