ایمپلنت دندان یک جسم خارجی است که تنها یک بدن سالم می‌تواند آن را بپذیرد و اگر بدن ما از سایر جهات سالم نباشد، مشکل در بهبودی و جذب ایمپلنت تیتانیومی خواهیم داشت. به همین دلیل روش درمانی ایمپلنت دندان برای همه مناسب نیست و افرادی که از سلامت عمومی مطلوبی برخوردار نیستند، لثه‌های سالم و تراکم استخوان فک کافی ندارند، به بیماری‌های زمینه‌ای مبتلا هستند یا کمتر از ۱۸ سال سن دارند، دچار خطرات ایمپلنت دندان می‌شوند. در این مقاله به بررسی دلایل و خطرات احتمالی ایمپلنت دندان در این گروه‌ها می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم چرا انجام این درمان برایشان توصیه نمی‌شود.
ایمپلنت دندان برای چه افرادی خطرناک است
ایمپلنت دندان برای چه افرادی خطرناک است افرادی که بیمار باشند، دهان سالمی نداشته باشند، استخوان فک سالمی نداشته باشند؛ چون ایمپلنت دندان اساساً یک پیچ تیتانیومی است که بر روی استخوان قرار می‌گیرد پس شرط لازم نگهداری از ایمپلنت دندان داشتن استخوانی سالم است. افرادی که قصد انجام ایمپلنت دندان را دارند، در صورتی که با یکی از شرایط زیر مواجه باشند، ممکن است به دلایل پزشکی یا درمانی، گزینه مناسبی برای این روش نباشند:
- ابتلا به بیماری‌های سیستمیک شدید مانند دیابت کنترل‌نشده
- داشتن سرطان فعال یا ابتلا به بیماری‌های متابولیک استخوان
- تحلیل شدید استخوان فک که امکان استقرار پایه ایمپلنت را دشوار می‌سازد
- وجود شرایط غیرطبیعی در بافت نرم دهان یا لثه‌ها، مانند عفونت یا بیماری‌های لثه
- سابقه سکته مغزی یا سکته قلبی، که ممکن است با خطرات جانبی جراحی همراه باشد
در چنین شرایطی، لازم است قبل از تصمیم‌گیری برای ایمپلنت، ارزیابی کامل توسط پزشک متخصص انجام شود و در صورت امکان، ابتدا مشکلات زمینه‌ای برطرف گردد.
از کجا بفهمید ایمپلنت دندان برایتان خطرناک است؟
دندانپزشکان مجرب برای آنکه بفهمند ایمپلنت دندان خطری ندارد و بیمار قادر به انجام ایمپلنت دندان و کاندیدای مناسب ایمپلنت دندان است یا خیر، معاینه فیزیکی و پرونده پزشکی به ترتیب موارد زیر انجام می‌دهد:
⚫ معاینه داخل دهانی
◇ ارزیابی سلامت و وضعیت بافت‌ها:
معاینه دهان برای ارزیابی سلامت لثه و وضعیت دندان‌های موجود و همچنین بررسی وضعیت دندان‌های باقیمانده و نسوج نرم، تحلیل لثه و… باید به دقت جمع‌آوری شود تا مشخص شود که فرد می‌تواند ایمپلنت دندان انجام دهد و در صورت لزوم، اگر مشکلی وجود داشت، خدمات پریودنتال پیش از انجام ایمپلنت انجام دهد.
● عوامل مورد بررسی در معاینه دندان
✓ سطح سلامت دهان
✓ وضعیت لثه
✓ بررسی سلامت لثه با پروب پریودنتال
✓ اگزودا
✓ رنگ لثه
✓ وضعیت مفصل گیجگاهی فکی
✓ زبان، گونه‌ها، مخاط دهان
✓ بررسی وجود خشکی دهان یا تر بودن آن
◉ معاینه کامل شامل شناسایی مکان‌های بالقوه ایمپلنت و ارزیابی وضعیت سلامت دندان‌های باقیمانده است. مکان‌های بالقوه ایمپلنت باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که استخوان کافی وجود دارد.
● بررسی گونه مصرف یا عدم مصرف مواد از جمله تنباکو، الکل و مواد مخدر
◇ بررسی سلامت عمومی و رفتار کلی بیمار
✓ معاینه فیزیکی و روانی برای ارزیابی آمادگی برای درمان
✓ آیا امکان رعایت بهداشت (در محل ایمپلنت) در درازمدت وجود دارد؟
در صورت بروز هرگونه سوال در مورد وضعیت سلامتی بیمار، یک معاینه کامل پزشکی باید انجام گیرد. بیمارانی با مشکلات خاص مانند بیماری قلبی، دیابت یا اختلالات خونریزی ممکن است به اقدامات احتیاطی نیاز داشته باشند.
اگر سؤالی در مورد وضعیت سلامت باقیمانده باشد، باید از پزشک معالج بیمار، مجوز پزشکی برای جراحی دریافت شود.
⚫ بررسی سوابق پزشکی
● بررسی بیماری‌های گذشته بیمار:
✓ سابقه بیماری‌هایی که ممکن است بر روند درمان تأثیر بگذارد
✓ بیماری‌هایی که می‌توانند باعث بروز عفونت پس از جراحی و بروز تأخیر در بهبود زخم جراحی شوند.
● مشکلات و نگرش‌های بیمار
✓ اگر بیمار مشکلات روان‌شناختی دارد، دندانپزشک باید با او مشورت کند.
✓ بیمارانی با ترس از درمان‌های دندانپزشکی ممکن است به کمک بیشتری نیاز داشته باشند.
1. ایمپلنت دندان برای بیماران با سابقه سکته مغزی یا سکته قلبی ممنوع
ایمپلنت دندان برای افرادی مناسب نیست که سکته قلبی کرده‌اند ممنوعیت کامل درمان‌های انتخابی در مرحله حاد پس از سکته:
ایمپلنت دندان برای افرادی مناسب نیست که در ماه‌های اولیه سکته مغزی یا سکته قلبی کرده اند؛ چون معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه نخست بدن بیمار در وضعیت ناپایداری قرار دارد و نیاز به مراقبت‌های ویژه پزشکی دارد. در این بازه زمانی، انجام هرگونه درمان انتخابی، به‌ویژه جراحی‌هایی مانند کاشت ایمپلنت دندان، به‌طور کامل ممنوع است.
هدف از این محدودیت، پیشگیری از بروز عوارض جدی برای بیمار است، چراکه استرس ناشی از جراحی و تغییرات فیزیولوژیکی ناشی از آن می‌تواند سلامت عمومی فرد را به خطر بیندازد. بنابراین، تصمیم‌گیری درباره درمان‌های دندانپزشکی در این دوره باید با نظر مستقیم پزشک معالج و پس از تثبیت کامل وضعیت سلامت بیمار انجام شود.
دلایل این ممنوعیت عبارت اند از:
- افزایش احتمال بروز آریتمی‌های قلبی
- ریسک خونریزی مجدد مغزی یا قلبی
- خطر تشنج، اسپاسم عروقی یا نارسایی حاد قلب
- ناتوانی بدن در تحمل استرس ناشی از جراحی
🟡 مرحله بهبودی و تثبیت: امکان‌پذیری ایمپلنت با ارزیابی دقیق پزشکی
پس از گذشت حداقل ۶ ماه از وقوع سکته مغزی یا قلبی، و در صورت پایدار شدن وضعیت عمومی بیمار، انجام درمان‌های انتخابی مانند کاشت ایمپلنت دندان می‌تواند امکان‌پذیر باشد. با این حال، این تصمیم باید با احتیاط و تحت شرایط خاصی اتخاذ شود:
- پایداری وضعیت نورولوژیکی یا قلبی بیمار: بیمار باید از نظر عملکرد مغز و قلب در وضعیت تثبیت‌شده و بدون نوسان باشد.
- درمان دارویی کنترل‌شده: بیمار باید تحت نظارت و درمان دارویی منظم قرار داشته باشد و داروهای خود را به‌درستی مصرف کند.
- مجوز کتبی از پزشک معالج: دریافت تأییدیه کتبی از پزشک متخصص مربوطه (مغز و اعصاب یا قلب) پیش‌شرط ضروری انجام هرگونه جراحی انتخابی، از جمله ایمپلنت است.
🔺 نکته مهم درباره داروهای ضدانعقاد خون
بسیاری از بیماران دچار سکته، داروهای ضدانعقاد یا ترومبولیتیک مانند وارفارین مصرف می‌کنند. این داروها خطر خونریزی حین جراحی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهند. اما نکته حیاتی این است که:
- به‌هیچ‌وجه نباید این داروها به‌صورت خودسرانه قطع یا تغییر داده شوند.
- تنظیم دوز دارو باید تنها با مشورت پزشک معالج و بر اساس مقدار INR (نسبت نرمال‌شده بین‌المللی) انجام گیرد تا در محدوده درمانی ایمن باقی بماند.
رعایت دقیق این موارد می‌تواند به افزایش ایمنی بیمار در حین جراحی کمک کرده و خطرات احتمالی را به حداقل برساند.
🔷 🔴 چرا ایمپلنت دندانی برای بیماران دارای دریچه قلبی مصنوعی خطرناک است؟
ایمپلنت دندان برای بیمارانی که دریچه قلبی مصنوعی (چه مکانیکی و چه بیولوژیکی دریافت کرده‌اند، به‌ویژه در ۳ ماه اول پس از جراحی قلب، می‌تواند با خطرات جدی همراه باشد. یکی از مهم‌ترین این خطرات ایمپلنت دندان، ابتلا به اندوکاردیت عفونی است؛ عارضه‌ای بالقوه مرگبار که به‌دلیل ورود باکتری‌ها از طریق جریان خون و چسبیدن آن‌ها به دریچه مصنوعی رخ می‌دهد.
دلایل افزایش ریسک اندوکاردیت:
- پوشش ناتمام دریچه با لایه اندوتلیال: فرایند پوشش‌دهی کامل دریچه توسط سلول‌های اندوتلیال ممکن است چندین ماه زمان ببرد.
- تجمع فیبرین و پلاکت‌ها روی سطح دریچه مصنوعی می‌تواند محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها فراهم کند.
- جراحی‌های دهانی مانند ایمپلنت، می‌توانند باکتری‌ها را وارد جریان خون کنند و زمینه را برای چسبیدن آن‌ها به دریچه قلبی فراهم آورند.
🟡 پس از گذشت ۳ تا ۶ ماه: امکان‌پذیری مشروط درمان
پس از گذشت چند ماه از جراحی قلب و تثبیت شرایط عمومی بیمار، ممکن است انجام ایمپلنت دندانی مورد بررسی قرار گیرد، اما تنها با رعایت موارد ضروری زیر:
- اخذ مجوز کتبی از پزشک متخصص قلب برای تأیید بی‌خطر بودن انجام جراحی دهانی
- ارزیابی دقیق داروهای مصرفی، به‌ویژه داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین
- تجویز آنتی‌بیوتیک پروفیلاکتیک در صورت نیاز، برای جلوگیری از بروز عفونت قلبی
- در نظر گرفتن احتمال تأخیر یا صرف‌نظر از درمان در صورتی که ریسک‌ها بالا باشد
تفاوت نوع دریچه‌ها و اهمیت آن در تصمیم‌گیری:
- 🔷 دریچه‌های مکانیکی:
نیازمند مصرف مادام‌العمر داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین هستند. در این بیماران، کنترل دقیق INR بسیار حیاتی است. - 🔷 دریچه‌های بیولوژیکی (مانند دریچه گاوی یا خوکی):
اغلب از داروهای کاهنده فشار یا حجم خون استفاده می‌کنند و ممکن است ریسک کمتری برای اندوکاردیت نسبت به دریچه‌های مکانیکی داشته باشند، اما همچنان نیاز به احتیاط وجود دارد.
✅ جمع‌بندی:
در بیماران دارای دریچه قلبی مصنوعی، انجام ایمپلنت دندانی باید با بیشترین میزان دقت، هماهنگی با تیم پزشکی و رعایت اصول ایمنی انجام شود. این دسته از بیماران به‌هیچ‌وجه نباید بدون مشورت با پزشک متخصص، برای جراحی‌های دهانی اقدام کنند.
2. ایمپلنت دندان برای افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده ممنوع
دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن است که تأثیر قابل‌توجهی بر بهبود زخم، پاسخ ایمنی و سلامت دهان دارد. نقش این بیماری در موفقیت یا شکست و خطر ایمپلنت دندان بارها در مطالعات مختلف بررسی شده است و ایمپلنت دندان برای افراد دیابت کنترل نشده خطرناک است.
🟠 دیابت کنترل‌نشده: ریسک بالا برای ایمپلنت دندان دارد
در بیماران با دیابت کنترل‌نشده (مثلاً HbA1c بالای ۸)، ریسک موارد زیر وجود دارد:
عفونت پس از جراحی؛
بهبود دیرهنگام یا ناقص زخم؛
احتمال شکست استخوان‌سازی اطراف ایمپلنت.
اگر بیمار دیابت نوع ۱ یا ۲ دارد؛ اما با دارو یا انسولین به‌خوبی کنترل شده است (HbA1c زیر ۷ یا در محدوده قابل قبول پزشک، احتمال موفقیت ایمپلنت نزدیک به افراد سالم خواهد بود. البته، رعایت موارد زیر الزامی است:
کنترل دقیق قند خون در حوالی زمان جراحی؛
استفاده از آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه؛
پایش روند بهبود زخم پس از جراحی.
3. ایمپلنت دندان برای بیماران با پوکی استخوان ممنوع
بیمارانی که از داروهای ضد جذب استخوان مانند بیسفسفوناتها (مثلاً آلندرونیت، زولدرونیک اسید) برای درمان پوکی استخوان یا متاستازهای استخوانی استفاده می‌کنند، در معرض خطر خاصی به نام نکروز فک مرتبط با دارو (MRONJ) قرار دارند.
⚠️ درمان با داروی تزریقی (IV): منع نسبی برای ایمپلنت دندان
در افرادی که بیسفسفونات تزریقی (مثل زومتا) دریافت کرده‌اند، خطر نکروز فک پس از جراحی بسیار بالاست. در این گروه، ایمپلنت معمولاً توصیه نمی‌شود، مگر در موارد خاص با مشورت متخصص فک و صورت.
✅ درمان خوراکی با بیسفسفونات: امکان‌پذیر با احتیاط
در بیمارانی که فقط درمان خوراکی با دوز پایین دارند (مثلاً برای پوکی استخوان بعد از یائسگی)، می‌توان ایمپلنت انجام دهند به شرط:
مشورت با پزشک معالج؛
رعایت دقیق اصول جراحی محافظه‌کارانه؛
پایش مداوم پس از جراحی.
4. ایمپلنت دندان برای بیماران با مشکلات خونریزی ممنوع
موفقیت جراحی ایمپلنت، نیازمند خون‌رسانی و هموستاز مؤثر در حین و پس از جراحی است. بیمارانی که اختلالات خونی دارند یا داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کنند، در معرض خطر خونریزی بیش از حد هستند و باید با دقت بالا ارزیابی شوند تا ایمپلنت دندان برایشان خطرناک نباشد.
🟠 مصرف داروهای ضدانعقاد (مانند وارفارین، آسپرین، کلوپیدوگرل)
بسیاری از بیماران قلبی یا عروقی به‌طور مزمن از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنند. در این افراد، خطر خونریزی حین جراحی مطرح است، اما این مسئله به تنهایی منع مطلق برای ایمپلنت نیست.
شرایط مناسب برای جراحی ایمپلنت در این افراد:
نسبت نرمال شده بین‌المللی (INR) باید ۳ یا کمتر باشد؛
INR بین ۱.۵ تا ۲.۵ ایده‌آل تلقی می‌شود؛
استفاده از داروهای ضد فیبرین مانند اسید ترانکسامیک در صورت نیاز به کاهش خونریزی بعد از عمل توصیه می‌شود؛
در برخی موارد خاص، ممکن است نیاز به همکاری پزشک معالج و تنظیم موقت دوز داروها قبل از جراحی وجود داشته باشد.
📌 نکته مهم: اگر به هر دلیلی INR بیمار باید بالا بماند (مثلاً برای جلوگیری از آمبولی یا سکته)، ایمپلنت دندان تا زمانی که شرایط تغییر کند توصیه نمی‌شود.
🔴 بیماران با کمبود پلاکت (ترومبوسیتوپنی)
پلاکت‌ها برای لخته شدن خون حیاتی هستند. کاهش شدید پلاکت، به‌ویژه در اثر عفونت، لوسمی، شیمی‌درمانی یا بیماری‌های خودایمنی، خطر خونریزی جدی را در جراحی افزایش می‌دهد.
سطوح خطر بر اساس تعداد پلاکت:
>100,000 پلاکت در mm³: مشکلی برای جراحی نیست؛
50,000–100,000: خطر خونریزی متوسط؛ جراحی فقط با احتیاط و در شرایط کنترل‌شده؛
<50,000: منع نسبی جراحی؛ نیاز به آماده‌سازی خاص و معمولاً انتقال پلاکت؛
<20,000: خطر خونریزی خودبه‌خود؛ منع قطعی برای ایمپلنت.
🔵 اهمیت هموگلوبین و هماتوکریت
اگرچه مشکلات کم‌خونی اغلب مانع مستقیم برای ایمپلنت نیستند، اما برای بیمارانی که قرار است تحت آرام‌بخشی یا بیهوشی عمومی قرار گیرند، سطح هموگلوبین و هماتوکریت باید حداقل ۷۵ تا ۸۰٪ از حد طبیعی باشد.
💡 نتیجه‌گیری
وضعیت بیمار شرط ایمن برای ایمپلنت
مصرف‌کننده داروی ضد انعقاد INR ≤ ۳ + کنترل دارویی مناسب + استفاده از داروی ضد فیبرین در صورت نیاز
پلاکت بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار جراحی با احتیاط، در محیط کنترل‌شده و با مراقبت ویژه
پلاکت زیر ۵۰ هزار نیاز به اصلاح با درمان‌های پزشکی (مثلاً تزریق پلاکت) قبل از هرگونه اقدام
هموگلوبین پایین (<۷۵٪ نرمال) اگر تحت بیهوشی یا آرام‌بخشی هست، باید ابتدا وضعیت خون اصلاح شود
5. ایمپلنت دندان برای بیماران با نقص ایمنی یا بیماری‌های خودایمنی ممنوع
یکی از عوامل کلیدی برای موفقیت جراحی ایمپلنت، داشتن یک سیستم ایمنی سالم برای ترمیم بافت و مقابله با عفونت‌هاست. در بیماران دچار نقص ایمنی یا برخی از بیماری‌های خودایمنی، این توانایی ممکن است مختل شده باشد و خطر شکست ایمپلنت را افزایش دهد و ایمپلنت دندان مناسب فرد نباشد.
🔴 کاهش گلبول‌های سفید (لکوپنی / نوتروپنی)
برای دفاع بدن در برابر عفونت‌ها، تعداد کافی گلبول سفید، به‌ویژه نوتروفیل‌ها، ضروری است. کاهش تعداد آن‌ها، به‌ویژه در بیماران سرطانی، دچار عفونت مزمن یا تحت شیمی‌درمانی، می‌تواند باعث افزایش شدید خطر عفونت بعد از جراحی شود.
راهنمای ارزیابی قبل از جراحی:
شاخص خون: تفسیر بالینی و اقدام لازم
گلبول سفید کل < 3000 خطر بالای عفونت؛ منع جراحی دهانی
نوتروفیل مطلق 1000–2000 نیاز به آنتی‌بیوتیک وسیع‌الطیف قبل از جراحی
نوتروفیل مطلق < 1000 مشاوره فوری پزشکی؛ ایمپلنت ممنوع است
🟠 وضعیت سلول‌های T (CD4+) و ایمنی سلولی
در بیماران مبتلا به ایدز، بیماری‌های خودایمنی، یا افرادی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی دریافت می‌کنند (مانند بیماران پیوندی یا برخی مبتلایان به لوپوس)، قدرت پاسخ ایمنی وابسته به تعداد سلول‌های CD4+ است.
راهنمای ارزیابی ایمنی سلولی:
شاخص ایمنی تفسیر و اقدام بالینی
CD4+ > 600 سلول/mm³ ایمنی طبیعی، انجام جراحی بلامانع
CD4+ بین 400–500 ایمنی متوسط؛ احتیاط و پوشش آنتی‌بیوتیکی پیشگیرانه توصیه می‌شود
CD4+ < 400 خطر بالای عفونت (مخصوصاً کاندیدا)؛ در اکثر موارد ایمپلنت توصیه نمی‌شود
نسبت CD4+:CD8 معمولاً در افراد سالم حدود ۲ است؛ هرچه این نسبت کمتر باشد، نقص ایمنی شدیدتر خواهد بود و نیاز به ارزیابی دقیق‌تری دارد.
⚠️ نتیجه‌گیری
بیمارانی با نقص ایمنی شدید یا تعداد پایین نوتروفیل‌ها و سلول‌های T به دلیل خطر بالای عفونت و ناتوانی در ترمیم زخم، کاندید مناسبی برای ایمپلنت‌های دندانی نیستند، مگر آنکه با همکاری پزشک معالج شرایط کنترل شود و اقدامات حفاظتی ویژه‌ای مانند استفاده از آنتی‌بیوتیک و اصلاح دارویی انجام گیرد.
6. ایمپلنت دندان برای بیماران تحت درمان فعال سرطان ممنوع
درمان‌های ضد سرطان مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای نابودی سلول‌های بدخیم طراحی شده‌اند، اما هم‌زمان توانایی بدن در ترمیم، دفاع ایمنی، و خون‌سازی را هم به شدت تضعیف می‌کنند. به همین دلیل، در بیشتر موارد، کاشت ایمپلنت دندانی در حین درمان سرطان ممنوع است و خطر شکست ایمپلنت دندان وجود دارد.
🔬 پرتودرمانی (رادیوتراپی) سر و گردن
پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن به‌ویژه خطرناک‌تر است زیرا استخوان فک و بافت‌های اطراف آن را مستقیماً در معرض آسیب قرار می‌دهد. پرتودرمانی با دوزهای بالا (50 تا 80 گری) منجر به تغییرات زیر در استخوان می‌شود:
مرگ استئوسیت‌ها و از بین رفتن عروق خونی استخوان
کاهش اکسیژن‌رسانی، کاهش سلول‌سازی و کمبود خون‌رسانی (سه گانه: هیپرواسکولار، هیپوسلولار، هیپوکسیک)
افزایش خطر استئورادیونکروز به‌ویژه در فک پایین (۳٪ تا ۳۵٪ از موارد)
خشکی دهان (زروستومیا) و موکوزیت که محیط دهان را نامطلوب می‌سازند
📌 نتیجه: در بیمارانی که تحت پرتودرمانی ناحیه فک هستند، به‌ویژه فک پایین، قرار دادن ایمپلنت باید با احتیاط شدید و تنها با تأیید قطعی پزشک متخصص انجام گیرد، و معمولاً تا حداقل ۶ ماه تا ۱ سال پس از پایان درمان به تعویق می‌افتد.
💊 شیمی‌درمانی (داروهای ضدسرطان)
شیمی‌درمانی می‌تواند باعث موارد زیر شود:
گرانولوسیتوپنی (کاهش شدید گلبول‌های سفید)
ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت‌ها و افزایش خطر خونریزی)
موکوزیت، درد، زخم‌های دهانی و عفونت‌ها
تضعیف ترمیم بافت و کاهش موفقیت کاشت ایمپلنت
📌 نتیجه: تا زمانی که شیمی‌درمانی فعال ادامه دارد یا شمارش خون و ایمنی بدن به وضعیت طبیعی بازنگشته، کاشت ایمپلنت نباید انجام شود. حتی پس از پایان درمان، ارزیابی دقیق با همکاری انکولوژیست ضروری است.
📍 نکته
اگر بیماری در گذشته سرطان داشته و درمانش به پایان رسیده باشد و تحت پرتودرمانی در ناحیه فک بوده یا هنوز داروهای مهارکننده سیستم ایمنی مصرف می‌کند باید با مشاوره پزشکی دقیق، تصویربرداری استخوان فک و تست‌های خونی بررسی شود که آیا شرایط برای ایمپلنت مهیاست یا نه.
🧠 7. ایمپلنت دندان برای بیماران روان‌پزشکی و وابسته به مواد ممنوع
ایمپلنت دندانی یک درمان پیچیده، زمان‌بر و نیازمند همکاری بیمار است. در افرادی که دچار اختلالات روانی شدید یا وابستگی به مواد هستند، ممکن است همکاری لازم برای پیگیری درمان، رعایت بهداشت دهان و مراقبت‌های پس از جراحی حاصل نشود. از این رو، در برخی موارد، قرار دادن ایمپلنت توصیه نمی‌شود و چون خطر شکست ایمپلنت دندان وجود دارد.
💡 موارد منع نسبی برای ایمپلنت
برخی شرایط روان‌پزشکی که ممکن است کاشت ایمپلنت را غیرممکن یا پرخطر کنند:
اختلالات روان‌پریشی (مثلاً اسکیزوفرنی)
اختلالات شخصیت شدید (هیستریونیک، مرزی)
دیسمورفوفوبیا (تصور تحریف‌شده از بدن و زیبایی)
زوال عقل (دمانس) یا آسیب مغزی
سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
📌 نکته مهم: هیچ علت بیولوژیکی مستقیم برای رد ایمپلنت در این افراد گزارش نشده، اما رفتارهای پرخطر، عدم همکاری، بهداشت ضعیف و پیروی نکردن از توصیه‌های درمانی باعث شکست درمان یا برداشتن ایمپلنت می‌شود.
🍷 تأثیر سوء مصرف الکل و مواد مخدر
افزایش خطر عفونت
اختلال در ترمیم زخم (تشدید شده با سوء تغذیه)
بروز بیماری‌های کبدی و انعقادی
افزایش فشار خون و خطر خونریزی
عدم آگاهی یا درک غیرواقع‌بینانه از نتیجه درمان
❗ در افرادی که درگیر اعتیاد هستند، نه فقط نتیجه درمان ممکن است ناموفق باشد، بلکه احتمال بروز عوارض هم بالا می‌رود.
📍 نتیجه:
اگر بیماری روان‌پزشکی پایدار نیست یا بیمار در حال حاضر درگیر اعتیاد فعال است، ایمپلنت دندانی تا بهبود شرایط توصیه نمی‌شود. در موارد خفیف یا کنترل‌شده، مشاوره با روان‌پزشک یا روان‌شناس و ارزیابی همکاری بیمار ضروری است.
💊 8. ایمپلنت دندان برای مصرف کننده داروی بیس فسفونات ممنوع
بیسفسفوناتها از جمله داروهایی هستند که ممکن است انجام جراحی‌هایی مانند ایمپلنت دندان را با خطرات جدی همراه کنند.
⚠️ خطر اصلی: استئونکروز فک (Osteonecrosis of the Jaw – ONJ)
بیس فسفونات‌ها که برای درمان بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان، هیپرکلسمی بدخیمی و بیماری پاژه تجویز می‌شوند، به‌ویژه در فرم داخل‌وریدی (IV)، ممکن است موجب مرگ استخوان فک (ONJ) شوند.
گزارش‌های بالینی نشان داده‌اند:
- ONJ اغلب پس از جراحی‌های تهاجمی دهان مانند کشیدن دندان یا کاشت ایمپلنت رخ می‌دهد.
- بیشتر در بیماران سرطانی یا مبتلا به پوکی استخوان دیده شده که تحت درمان با بیسفسفوناتها هستند.
- در موارد نادر، به‌صورت خودبه‌خودی نیز گزارش شده است.
📊 در یک مطالعه، حدود ۱۰٪ از بیماران دریافت‌کننده زولدرونیک اسید طی ۳۶ ماه دچار ONJ شدند.
🧬 مکانیسم احتمالی ایجاد ONJ:
- مهار عملکرد و زنده‌مانی سلول‌های استخوان‌خوار (استئوکلاست‌ها)
- اختلال در بازسازی طبیعی استخوان
- کاهش خون‌رسانی به استخوان فک، که فرآیند ترمیم را مختل می‌کند
📌 پروتکل‌های توصیه‌شده:
✅ پیش از شروع درمان با بیسفسفونات IV:
- معاینه کامل دهان و دندان
- درمان عفونت‌ها (پوسیدگی، پریودنتیت، آبسه‌ها)
- انجام جراحی‌های لازم (مثل ایمپلنت یا کشیدن دندان) قبل از شروع مصرف دارو
🚫 در طول درمان با بیسفسفونات IV:
- از انجام جراحی‌های تهاجمی دهانی خودداری شود.
- درمان‌های غیرجراحی و محافظه‌کارانه جایگزین شوند.
- جراحی‌های انتخابی (غیرضروری) کاملاً ممنوع است.
💊 درباره بیسفسفونات خوراکی:
- ریسک ONJ بسیار کمتر از فرم تزریقی است.
- در بیماران با مصرف طولانی‌مدت یا دارای فاکتورهای خطر (سن بالا، مصرف گلوکوکورتیکوئید، استروژن)، احتیاط ویژه لازم است.
- در این موارد، ایمپلنت با اطلاع‌رسانی کامل از خطرات، قابل انجام است.
📊 جدول خلاصه:
| نوع دارو | امکان جراحی دهانی (مثل ایمپلنت) | نیاز به احتیاط ویژه | توضیح |
| بیسفسفونات داخل‌وریدی (IV) | ❌ ممنوع | ✅ بله | ریسک بالا برای ONJ؛ فقط درمان‌های محافظه‌کارانه مجاز هستند |
| بیسفسفونات خوراکی | ✅ مجاز با احتیاط | ⚠️ در برخی موارد | امکان جراحی وجود دارد؛ ولی با آگاهی کامل بیمار و ارزیابی دقیق |
داروهای رشد استخوان مانند فوزامکس بونیوا توانایی بدن را برای بهبود دوره درمان ایمپلنت و محل اتصال با استخوان محدود می‌کند.
9. ایمپلنت دندان برای زیر 18 سال ممنوع
کاشت ایمپلنت در بیمارانی که هنوز در حال رشد هستند، منع نسبی یا حتی مطلق دارد، زیرا ایمپلنت‌های دندانی پس از جای‌گذاری در استخوان، مانند دندان‌های طبیعی در فرآیند رشد فک شرکت نمی‌کنند.
این امر ممکن است منجر به جابه‌جایی نسبی موقعیت ایمپلنت، اختلال در روابط دندانی، نقص‌های زیبایی و عملکردی شود.
سن اسکلتی (نه صرفاً سن تقویمی) باید به عنوان معیار تصمیم‌گیری در نظر گرفته شود.
معمولاً توصیه می‌شود که کاشت ایمپلنت تا پایان رشد استخوانی به تعویق بیفتد؛ یعنی:
برای دختران: 21 سالگی
برای پسران: حداقل تا حدود 24 سالگی
🔬 برای تعیین پایان رشد می‌توان از رادیوگرافی‌های سریالی یا روش‌هایی مانند بررسی بسته شدن صفحات رشد مهره‌های گردنی استفاده کرد.
10. ایمپلنت دندان برای افراد سیگاری خطرناک
هر نوع مواد شیمیایی سرطان زا، و تمام چیزهایی که در سیگار و تنباکو موجود است موجب می‌شوند که روند بهبودی را کند کنند و حتی متوقف کنند وقتی برای اولین بار ایمپلنت دندان را انجام می‌دهید استخوان باید آن را بپذیرد و جوش بخورد. این مرحله چند ماه زمان می‌برد و اگر سیگار می‌کشید خون و اکسیژن کمتر به این ناحیه می‌رسد و خطر آسیب و حتی افتادن ایمپلنت دندان وجود دارد.
11. ایمپلنت دندان برای افراد بدون استخوان کافی فک ممنوع
ایمپلنت دندان مانند ساختن حصار با کوبیدن آن میخ های فلزی در زمین است. حالا، اگر فک شما میزان عمق کافی استخوان فک نداشته باشد، این میخ ها کامل وارد استخوان نمی‌شود و حالت لقی دارد و به راحتی واژگون می‌شوند. اگر فاصله زمانی بی دندانی شما زیاد شود، استخوان های فک تحلیل می‌رود و فرد قادر به انجام ایمپلنت دندان نیست.
کاندیدهای ایمپلنت دندان با شرایط اقساط 24 ماهه
اگر فردی هیچ‌گونه مشکل پزشکی یا ممنوعیت درمانی برای انجام ایمپلنت دندان نداشته باشد اما تنها به دلیل محدودیت‌های اقتصادی از این درمان صرف‌نظر کند، خوشبختانه راه‌حل‌های مالی مناسبی برای این دسته از افراد وجود دارد.
💳 راهکار مالی: دریافت وام از طریق سلامت کارت
سلامت کارت با هدف تسهیل دسترسی به خدمات درمانی و زیبایی، امکان دریافت وام درمانی را برای متقاضیان فراهم کرده است. این خدمات شامل ایمپلنت دندان نیز می‌شود.
📌 مزایای استفاده از سلامت کارت:
- ارائه وام برای تمام خدمات درمانی، دندانپزشکی و زیبایی
- امکان دریافت وام با چک صیادی (به نام متقاضی یا هر شخص دیگری)
- امکان وثیقه‌گذاری با طلا برای افراد فاقد چک
- آزادی عمل در انتخاب پزشک دلخواه در سراسر ایران
- بدون نیاز به مراجعه به بانک یا فرآیندهای پیچیده اعتباری
✅ نتیجه:
بنابراین، اگر مشکل تنها اقتصادی است، با استفاده از راهکارهایی مانند «سلامت کارت» می‌توان بدون به تعویق انداختن درمان، از مزایای ایمپلنت دندانی بهره‌مند شد و سلامت دهان و دندان را حفظ کرد. این گزینه به‌ویژه برای افرادی که به‌دنبال پرداخت اقساطی، بدون فشار مالی مستقیم هستند، راهکاری عملی و در دسترس است.
برای اطلاعات بیشتر از شرایط وام سلامت کارت کلیک کنید:
🔚 نتیجه‌گیری
انتخاب بیمار نقشی حیاتی در موفقیت درمان ایمپلنت ایفا می‌کند. در بسیاری از موارد، پاسخ بیولوژیک مناسب بیمار به درمان، پیش‌نیازی اساسی برای اطمینان از بقای ایمپلنت است. اگرچه بسیاری از افراد به دنبال توانبخشی با ایمپلنت‌های دندانی هستند، اما همگی کاندید مناسبی برای جراحی ایمپلنت محسوب نمی‌شوند.
مواردی از منع پزشکی مطلق وجود دارد که باید بدون اغماض رعایت شوند؛ چرا که بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند منجر به بروز عفونت، نارسایی ایمپلنت یا حتی مرگ بیمار شود.
در کنار این موارد، وضعیت‌هایی نیز وجود دارند که اگر به‌درستی تثبیت شوند، لزوماً مانع درمان موفق ایمپلنت نخواهند بود. این دسته از شرایط در مقاله بعدی، تحت عنوان موارد منع مصرف نسبی برای جراحی انتخابی دهان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
یک دندانپزشک آگاه، با درک دقیق ماهیت بیماری‌ها، بررسی شواهد علمی موجود و شناخت کامل از وضعیت سیستماتیک بیمار، اقدام به انتخاب آگاهانه و مسئولانه خواهد کرد. این انتخاب آگاهانه، اساس تصمیم‌گیری درمانی است و در صورت رعایت اصول، منجر به نتایجی قابل پیش‌بینی و ایمن خواهد شد.
